RTV NOF Natuurlijk: De specht

Van een recessie in de bouw is in de natuur weinig te merken. De enige parallel tussen de natuur en de economie is overleven. In het dagelijks leven is het een kwestie van overleven. Niet voor iedereen, maar wel voor velen is dat iets nieuws. In de natuur is dat nooit anders geweest. Daar draait het alleen maar om overleven. En daar blijft men wel bouwen. Ieder voorjaar weer gaan de vogels beginnen met het bouwen van een onderkomen voor het kroost. Dat doen ze op verschillende manieren. De watervogels maken drijvende nesten op het water. Dit is wel een riskante onderneming, want als de ouders dan even het nest verlaten dan staan de kraaien, de eksters en  de Vlaamse gaaien te dringen om de eieren uit het nest te roven. Ik heb dat de afgelopen week gezien toen op deze manier een meerkoet nest compleet werd leeg geroofd door een stel kraaien. Wat dat betreft heeft de specht het beter voor elkaar. De specht broed vaak in oude meestal dode wilgen- of berken-bomen.

Het nest zit niet in takken, maar wordt uitgehakt in de boom. Als je door het bos loopt, dan kun je het karakteristieke geluid van het hakken vaak wel horen. In het vroege voorjaar hoor je dan het roffelen van de mannetjes. Het is niet altijd zo dat ze dan aan het houthakken zijn, maar het is vaak ook een manier om hun gebied af te bakenen en om vrouwtjes te lokken. We hebben in Nederland drie soorten spechten. De groene specht is daarvan de minst bekende. Daarnaast komen de grote en de kleine bonte specht het meest voor. Het onderscheid tussen de kleine en de grote specht is niet alleen zijn afmeting. De grote bonte specht is ongeveer 20cm lang. De kleine bonte specht is ongeveer even groot als een merel, een stukje kleiner dus. Als je rond deze tijd door het zomerhuis bos loopt, en je hoort een reuzenkabaal, dan kan dat zomaar het nest met jonge spechten zijn. Het is ongelofelijk hoeveel lawaai de jonkies produceren. Het geschreeuw is wel in een straal van 50meter te horen. Ze zitten dan ook relatief veilig in hun houten huis op zo’n 4 meter boven de grond. Weinig natuurlijke vijanden die daarbij kunnen komen, of het zou de hermelijn moeten zijn.

Een andere geduchte vijand is en blijft toch de zwarte kraai. Hij heeft het trucje van de ouders afgekeken om de jongen naar het gat te lokken. De kraai hakt ook met zijn snavel op de boom, waarna de jongen voor het gat verschijnen. Eenmaal voor het gat verschenen worden ze met geweld naar buiten getrokken met alle gevolgen van dien. De snavel en de schedel van de specht zijn heel bijzonder geconstrueerd. Hierdoor kunnen spechten hameren zonder dat ze hersenletsel oplopen. Het voedsel van de specht bestaat in de zomer hoofdzakelijk uit insecten. Die halen ze met de snavel onder het schors van dode bomen vandaan. Door het beleid van Staatsbosbeheer om dode bomen niet op te ruimen, blijven deze liggen rotten in de bossen. Hierdoor komen er veel insecten onder de schors, die weer als voedsel dienen voor veel vogels , waaronder dus de specht. Het is mede daaraan te danken dat er in Nederland een toename is van het aantal spechten. Goed nieuws dus. 

In de winter moeten de spechten het doen met zaden. Vaak zien we de specht dan uitwijken naar de tuinen waar vaak vetbollen met zaden worden opgehangen. Logisch dat ze ons daar zeer dankbaar voor zijn. Een ander object waar de specht af en toe gebruik van maakt , is het nestkastje. De opening wordt wat opgeruimd, zodat ze er gemakkelijk in kunnen komen. Dit nestkastje wordt dan vaak gebruikt als slaapplaats. De gekraagde roodstaart maakt daarna vaak gebruik van dit nestkastje omdat die een grote opening nodig heeft. Afgelopen week kreeg ik van Fokke Ophuis de melding inclusief de foto’s, dat er een specht druk in de weer was bij basis school de Wynroas. Van de spelende kinderen trok hij zich niks aan. Het is een teken dat de specht zich prima weet aan te passen aan zijn omgeving.

Mocht je ook een bijzondere waarneming hebben gedaan, dan kun je die sturen naar auke.ferwerda@rtvnof .nl Mocht je nog wat tijd over hebben, dan zou je even naar de Ezumakeech kunnen gaan. Daar wordt de zwarte Ibis gezien, en de grote franjepoot. Natuurlijk is daar nog veel meer te zien, maar dit is wel bijzonder.

(C) Foto’s: Fokko Ophuis en Auke Ferwerda 

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail