Wetterskip Fryslân draagt woensdag 9 oktober bij de sluis Ezumazijl een gedenksteen over aan de Stichting Waterschapserfgoed. De uit 1671 stammende gedenksteen is onlangs na een restauratie herplaatst in het talud bij de sluis. De steen herinnert aan de bouw van de sluis bij Ezumazijl. Deze uitwateringssluis werd in 1671 gebouwd om water uit Fryslân af te voeren naar de Lauwerszee.
Bij de bouw werd in de sluis een gedenksteen ingemetseld. Dit was ‘Voor de nakomelingen’ zoals op de enorme gedenksteen is te lezen. Maar het was natuurlijk ook een mooie gelegenheid om namen vast te leggen van belangrijke mensen die bij de totstandkoming van de sluis betrokken waren.
Terug naar Ezumazijl
In 1930 werd gemaal Dongerdielen gebouwd bij Ezumazijl. Omdat de uitstortkoker van het gemaal in de sluis uitkwam, was er geen plaats meer voor de gedenksteen. Die kreeg een plek in de kelder van het nieuwe gemaal. Toen is de steen ondergebracht in het depot van het Fries Museum met als omschrijving ‘bouwfragment, strijd tegen het water’. Het Fries Museum gaf op zijn beurt de steen in bruikleen aan het Zuiderzeemuseum. Uiteindelijk kwam de steen jaren later weer terug in Ezumazijl. Daar heeft deze jarenlang tegen de muur van het gemaal gestaan.
Enkele jaren geleden is het gemaal Dongerdielen gereviseerd en gerestaureerd. Omdat de steen daarbij in de weg stond, werd deze opnieuw opgeslagen. Op verzoek van de Historische Vereniging Noordoost-Friesland is de gedenksteen gerestaureerd. Een steenhouwerij in Buitenpost voerde de restauratie uit. Na de restauratie is de steen weer teruggebracht naar Ezumazijl.
Waterschapserfgoed
De Stichting Waterschapserfgoed wil de geschiedenis van het waterbeheer in het Friese landschap tastbaar en zichtbaar houden. Wetterskip Fryslân heeft in de loop der jaren een aantal cultuurhistorische objecten overgedragen aan de Stichting Waterschapserfgoed. Dat zijn bijvoorbeeld bijzondere gemalen, Amerikaanse windmotoren en poldermolens, maar ook sluizen en gedenktekens. Zo zijn de Stenen
Man bij Harlingen en de gedenknaald op Dokkumer Nieuwe Zijlen in beheer van de stichting. Gemaal Dongerdielen, de sluis, de brug en het bedieningshuisje op de dijk zijn rijksmonumenten.