Duizend kraanvogels uit een vel washi papier · Foto('s): Gerhild van Rooij
  Gerhild van Rooij

Duizend kraanvogels uit een vel washi papier

maandag 02 november 2020

ALDTSJERK – Manna Ori, Marten Sale Brouwer vouwt duizend kraanvogels uit één vel washi papier. De Origamikunstenaar, origamileraar, kunstschilder, auteur van origamiboeken, meervoudig wereldkampioen Origami (als eerste niet-Japanner) en organisator van kunstprojecten waaronder vier Leeuwarder kunstroutes, exposeert zijn kraanvogels in GBV, Van Sminiaweg 70, Aldtsjerk. Te zien in…(62).

Brouwer, zoon van een musicus en muziekleraar, is geboren in Gytsjerk in een pacifistisch gezin. Hij woont en werkt sinds 2011 in Osaka (Japan) waar hij een gerespecteerde, vernieuwende origamimeester is.

Friese Manna Ori, Marten Sale Brouwer is vernieuwende origamimeester in Japan

Manna Ori, Marten Sale Brouwer is op 7 september 1969 in Gytsjerk geboren. Zijn ouderlijk huis zonder stromend water, gas en elektra staat er niet meer, de grond is nu deel van een tuincomplex. Van jongs af aan heeft Marten geleerd wat afzien is, hij leerde pas voor zichzelf op te komen toen zijn vader zag hoe hij in elkaar geslagen werd en zei dat hij die jongens terug mocht pakken. Na de LEAO ging Martin op zijn achttiende naar een kibboets in Israël en leerde er discipline en trekker rijden. Hij zag er ook Hezbolla bommen overvliegen en dat was aanleiding om terug in Nederland een vredesstichting op te richten en voorlichting te geven op scholen.

Origami, schilder en kunstroutes
Pas later komt de hoogstaande origami vouwkunst op zijn pad. In Leeuwarden moest hij in 1992 het bed houden vanwege een kapotte rug en krijgt dan een origamiboekje. Als begin van zijn eigen origamiontwerpen en kunst vouwt hij al snel vier kraanvogels uit één stuk papier. Later woont hij in Den Haag en kopieert een oud Chinees vouwboek van zijn buren. Zeven jaar later vindt hij het origineel in een winkel in Utrecht met hun adres erin. Marten werkt als schoonmaker, en ook in een kaasfabriek, bij de visafslag, maar in 2001 is hij schilder en exposeert. De jaren daarop organiseert hij drie kunstroutes in Leeuwarden.

Creativiteit en muziekmuseum in Aldtsjerk
Marten was als kind al creatief en bedacht bijvoorbeeld een inrichtingsplan voor het muziekmuseum van zijn vader. Het museum was enkele jaren gevestigd in een deel van de Klinze in Aldtsjerk. Marten knipte uit een boek de plaatjes van de op te stellen volksmuziekinstrumenten en plakte die op vitrines op papier. Helaas vond het muziekmuseum maar voor korte duur onderdak in een van de bijgebouwen van de door Peter Habekothe tot hotel-restaurant verbouwde state De Klinze. In 1987 ging Habekothe failliet en stond de Klinze enige tijd te koop. Onder de nieuwe eigenaar was er geen plaats meer voor het museum voor oude volksmuziekinstrumenten tot verdriet van de familie en bezoekers. Het particuliere museum kon geen andere betaalbare ruimte vinden en moest opgeheven worden, ondanks de mooie geschiedenis die er verteld werd en die paste bij een locatie als de Klinze.

Kijken bij collega’s
Bij een bezoek van Marten Sale en zijn vader na de opening in 1989 van Galerie Bloemrijk Vertrouwen – GBV Kunst en Concertzaal maakte ik kennis met de jonge Marten Sale. Zijn vader kwam kijken wat wij met de door ons geredde voormalige school gedaan hadden. Het pand aan de Van Sminiaweg 70 had meer dan een decennium leeg gestaan. Er zou een schoolmuseum gevestigd worden, maar het gebouw was te ver afgeschreven en dat gold destijds ook voor het eventuele hervestigen van het muziekmuseum.

Cultuur delen
Wij waren ook particulieren met een vaste overtuiging dat het delen van cultuur heel waardevols is en niet vanzelf tot stand komt. We hebben een nieuwe vloer laten storten en nieuw elektra, gas, water, verwarming, riolering moeten laten aanleggen en reparaties uitgevoerd aan de goot en een iets andere indeling gemaakt. Daarna hebben we in ons cultuurcentrum ruim 31 jaar exposities, concerten, lezingen en kleinschalig theater gebracht. Dat heeft Marten Sale gevolgd en zo kwam hij in 2017 in de aanloop naar Cultureel Hoofdstad waarvoor hij een kunstroute organiseerde in Leeuwarden met kunst aan gevels. Zijn eigen werk zou hij pas na 2018 in GBV komen tonen.

Samen met Anne van Dalen
Corona maakt reizen uit Japan naar Friesland tijdelijk onmogelijk. Werk opsturen kon wel. Brouwers kraanvogels, pamfletten en (uitverkochte) origamiboeken staan deze maand in de ramen aan de pleinzijde en in de entree van Galerie Bloemrijk Vertrouwen. (In postcoronatijd volgt de geplande grote origami-expositie). Mede-exposant, Anne van Dalen werkt ook met papier, namelijk kartonnen eiertrays. Ze past dit materiaal in haar vrije en sobere objecten op een heel andere wijze toe, soms in combinatie met takken, draad of gaas.

Kraanvogels voor Sadako
De kraanvogels zijn mede geïnspireerd op het levensverhaal van Sadako. Zij is twee jaar jong wanneer de Amerikanen 6 augustus 1945 vlakbij haar huis een atoombom wierpen. Ze overleeft maar op haar elfde krijgt ze alsnog leukemie door de straling van die bom. Volgens een Japanse legende mag wie duizend kraanvogels vouwt een wens doen. Ze vouwt er 1300, tot ze op 12-jarige leeftijd overleed, maar er worden nog kraanvogels gevouwen die de herinnering aan haar en aan de legende levend houden.

Duizend kraanvogels, één vel
Brouwer vouwt in 2007 duizend kraanvogels uit één stuk papier en geeft die aan burgemeester Tadatoshi Akiba van Hiroshima, die dan in Den Haag is voor een vredesconferentie. Akiba nodigt Brouwer uit om naar Hiroshima te komen. Marten vindt sponsors en gaat origamiles geven. In 2010 gaat hij naar Japan en doneert kraanvogels aan het Vredesmuseum in Nagasaki. Hij vouwt in 54 minuten en 30 seconden honderd kraanvogels waarmee hij als eerste niet-Japanner wereldkampioen origami wordt, dit was te zien op de Japanse televisie. Die dag verbreekt hij nog een record: samen met anderen vouwt hij duizend kraanvogels in 1 uur en 44 minuten en vestigt zijn naam in de traditionele eeuwenoude origamikunstwereld. Zijn ontwerpen staan in origamivakbladen. Hij krijgt een certificaat voor buitengewone verdiensten aan de Japanse samenleving.

Eerbetoon
Duizend kraanvogels vouwt hij in 64 laagjes  uit dun, oersterk washi-papier. Uit een vel van 70×70 centimeter vouwt hij een tien bij tien cm grote lotusbloem met vier kraanvogels met elk vier  kraanvogeltjes op de vleugel. Dat is vijf uur vouwen. In 2011 vertrekt hij weer naar Japan en draagt daar tot op heden bij aan de respectabele geschiedenis van de bijna mythische kunstvorm origami. Zijn ontwerpen zijn gewild, in de afgelopen 150 jaar was er nauwelijks vernieuwing. Marten heeft 4000 origami ontwerpen gemaakt, en een schema waarmee hij tienduizend ontwerpen kan maken en dat voor een deel in zijn origamiboeken staat. Zijn werk hangt onder meer permanent in musea van Hiroshima en Nagasaki, hij ziet het als een eerbetoon aan vrede.

Gerhild van Rooij, Curator van Galerie Bloemrijk Vertrouwen in ALdtsjerk
TE ZIEN IN… (62)

Foto 1.  Kraanvogel met kleintjes, gevouwen uit één vel, origamimeester Manna Ori M.S. Brouwer
Foto 2.  Kleine origami kraanvogel, symbool voor geluk, gezondheid en een lang leven
Foto 3.  Een van de origamiboeken van Manna Ori Marten Sale Brouwer in GBV

Auteur: Gerhild van Rooij, Cultuurpublicist
Heb jij nieuws of een opmerking? Stuur de redactie een WhatsApp.
Stuur je tip, video of foto's naar:
  0511-441202 of   tip@rtvnof.nl.
Duizend kraanvogels uit een vel washi papier · Foto('s): Gerhild van Rooij
Duizend kraanvogels uit een vel washi papier · Foto('s): Gerhild van Rooij
  Gerhild van Rooij

VANDAAG OP DE RADIO

105.0 - 105.8 - 107.0 - 107.3 - 107.8 FM
  • 00:00 - 07:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
  • 07:00 - 09:00
    Op naar het weekend!
    Peter Visser
  • 09:00 - 10:00
    Ontbijtpop
    Peter Kraft
  • 10:00 - 16:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
  • 16:00 - 17:00
    Gerrit on air
    Gerrit Wijkstra
  • 17:00 - 18:00
    Skerp op de Middei
    Kees Bakker
  • 18:00 - 19:00
    No Nonsense
    Henk en Gerrie
  • 19:00 - 21:00
    Country Ranch
    Harry Ettema
  • 21:00 - 22:00
    The Elvis Experience (week 1)
    Jaap Melessen
  • 21:00 - 22:00
    Heerlijkheden uit het verleden (week 2)
  • 22:00 - 00:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
© 1989 - 2024 RTVNOF · Contact · Tip de redactie · Ingezonden brieven · Disclaimer · Privacy Statement RTV NOF · Vrijwilliger worden? · Externe Radio