Fries zit in de lift: Meer Friezen kunnen de taal lezen en schrijven
REGIO – Jonge ouders praten vaker Fries tegen hun kinderen dan dat eerdere generaties dat deden. Dat is mogelijk een bewuste keuze. Zo schrijft Omrop Fryslân.
Dat blijkt uit onderzoek van de Fryske Akademy en Planbureau Fryslân. Die hebben onderzoek gedaan naar het gebruik van het Fries en de uitkomsten vergeleken met een onderzoek uit 2018. Dat jonge ouders vaker Fries spreken tegen hun kinderen, kan er volgens de onderzoekers op wijzen dat de overdracht van het Fries een bewuste keuze is om kinderen met het Fries op te voeden.
Verstaan en lezen lukt wel, schrijven minder
Er is meer goed nieuws voor het Fries: het aantal inwoners dat Fries kan lezen en schrijven is gestegen. Zo’n 90 procent van de inwoners van Fryslân verstaat het Fries goed. Bijna twee derde kan Fries spreken en meer dan de helft kan het lezen. Het aantal Friesschrijvers is iets hoger dan in 2018, maar nog steeds geeft slechts een op de vijf aan dat goed te kunnen. Uit het onderzoek komt onder andere naar voren dat het Fries vooral in het privéleven wordt gebruikt. Voor de carrière vinden Friezen de taal minder belangrijk.
Zo geeft 63,7 procent van de respondenten aan de taal belangrijk te vinden voor sociale samenhang en identiteit. Wat carrière en prestige betreft, ligt dat percentage op slechts 23,5 procent.
Verschillen per regio
Er is ook gekeken naar de verschillende regio’s in de provincie en het aantal mensen dat Fries daar als eerste taal heeft. In het noordoosten van Fryslân is dat aandeel het hoogst: 70,6 van de inwoners heeft het Fries als eerste taal. Het noordwesten, zuidoosten en zuidoosten zitten allemaal rond de 54 procent. In Leeuwarden gaat het om 33,9 procent, op de Waddeneilanden minder dan 10 procent.
Volgens de Fryske Akademy maken de uitkomsten duidelijk dat het gebruik van het Fries niet vanzelfsprekend is. Het vraagt bewuste keuzes en inzet om de taal vitaal te houden. De Akademy doet daarom een aantal aanbevelingen aan overheidsinstellingen. Zo zou het Fries zichtbaarder moeten worden in de professionele, academische en stadse context. De positie van het Fries bij overheden moet ook worden versterkt.
Verder is het belangrijk om de investeringen in Fries schrijfonderwijs vol te houden. Datzelfde geldt voor het beleid om de leesvaardigheid in Fries onder jongeren te vergroten.
Onderzoek sinds 1967
De taalsurvey kijkt naar taalvaardigheid, taalgedrag en taalhouding wat betreft het Fries in de provincie Fryslân. Sinds 1967 wordt periodiek onderzoek gedaan.
Hoe het kan dat het relatief goed gaat met het Fries, is geen eenduidig antwoord op. Daar is vervolgonderzoek voor nodig.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.