Hans Wiegel op 83-jarige leeftijd overleden
GYTSJERK / IE – Oud-commissaris van de Koningin van Fryslân, oud-vicepremier en VVD-prominent Hans Wiegel is overleden. Wiegel is 83 jaar geworden, zo schrijft Omrop Fryslân.
Wiegel was van 1982 tot en met 1994 commissaris van de Koningin in Friesland. Hij woonde in die tijd met zijn gezin in Gytsjerk. Wiegel was echter al langer bekend met de regio Noordoost-Friesland. In de jaren ‘70 had de Amsterdammer een woonboerderij in Ee waar hij gelukkige tijden beleefde.
GYTSJERK / IE – Oud-commissaris van de Koningin van Fryslân, oud-vicepremier en VVD-prominent Hans Wiegel is overleden. Wiegel is 83 jaar geworden, zo schrijft Omrop Fryslân.
Wiegel was van 1982 tot en met 1994 commissaris van de Koningin in Friesland. Hij woonde in die tijd met zijn gezin in Gytsjerk. Wiegel was echter al langer bekend met de regio Noordoost-Fryslân. In de jaren ‘70 had de Amsterdammer een woonboerderij in Ie waar hij gelukkige tijden beleefde. Na zijn tijd als commissaris woonde hij onder andere in Drenthe, maar de laatste jaren ging hij weer terug naar Fryslân. Fryslân heeft altijd een bijzondere plek in het hart van Wiegel gehad. Wiegel had er moeite mee om het leven los te laten, maar heeft in Fryslân zijn rust kunnen vinden. Dat meldt zijn familie aan De Telegraaf.
Wiegel was degene die het Friese woord ‘bjusterbaarlik barren’ landelijk bekendmaakte. Zo noemde hij namelijk de Elfstedentocht van 1985.
Rijkskarrenspoor
Als commissaris van de Koning heeft Wiegel zich onder andere ingezet voor betere verbindingen. Zo noemde hij Rijksweg 32 – toen nog een tweebaans-autoweg met beweegbare bruggen bij Grou en Akkrum – het ‘Rijkskarrenspoor’. Dat Leeuwarden als enige provinciehoofdstad van Nederland niet bereikbaar was over vierbaans-autowegen vond de commissaris onbestaanbaar. Wiegel zette zich in voor een volwaardige vierbaans-autoweg, rondom Wolvega en met aquaducten in plaats van bruggen.
Herenakkoord
Minder populair maakte Wiegel zich met het zogenoemde ‘herenakkoord’ van 1989. De afspraken met Groningen betekenden een uitruil van opleidingen en voorzieningen. Het Frysk Orkest verdween uit Leeuwarden en ging op in het Noord Nederlands Orkest (NNO). De Muziekpedagogische Academie MPA verdween uit Leeuwarden en ging op in het Groninger conservatorium. En de kunstacademie Vredeman de Vries werd ook opgedoekt.
Fryslân kreeg er ook wat voor terug. Het Van Hallinstituut voor hoger agrarisch onderwijs verhuisde van Groningen naar Leeuwarden. Verder ging de lerarenopleiding Ubbo Emmius op in de NHL, waardoor Leeuwarden kon groeien als hbo-studentenstad. Op dat zogenoemde ‘herenakkoord’ kwam veel kritiek, niet in de laatste plaats omdat een en ander in achterkamertjes geregeld werd zonder dat Provinciale Staten, gemeenteraden en de betrokken instituten konden meepraten.
‘Orakel fan Friesland’
Wiegel werd in 1982 commissaris van de Koningin in Fryslân. Maar ook daarna speelde hij lang een vooraanstaande rol in zijn partij. Dat kwam ook omdat latere partijleiders van de VVD niet altijd hetzelfde electorale succes boekten als hij. De landelijke politiek heeft zich nooit losgelaten. Zijn politieke adviezen – soms ook zonder dat hij erom werd gevraagd – wierpen hem de bijnaam ‘het orakel van Friesland’ op. Geregeld kwam de vraag of hij niet terug wilde in de landelijke politiek. Het antwoord liet hij een tijdlang open. Voordat Wiegel commissaris van Fryslân werd, had hij er al lange tijd in de politiek op gezeten. Bij zijn aantreden in de Tweede Kamer in 1967 was hij toen het jongste Tweede-Kamerlid ooit.
Den Uyl
Hij ontwikkelde zich snel, ook doordat hij zich goed kon redden met zijn mond en humor had. Zijn grootste politieke tegenstander in de jaren ’70 was Joop den Uyl van de PvdA. Hij beschuldigde de PvdA van ‘potverteren’. De VVD had kritiek op de standpunten van de socialisten over de verzorgingsstaat. Op een avond voor de Tweede Kamerverkiezingen van 1972 in Groningen kreeg Wiegel de lachers op de hand met zijn uitspraak: ‘Sinterklaas bestaat. Daar zit hij’, terwijl hij op Den Uyl wees.
‘De nacht van Wiegel’
Als senator liet Wiegel nog één keer veel van zich spreken door op 27 mei 1999 heel laat tegen het voorstel van D66 te stemmen voor een referendum waar het volk het laatste woord in heeft. Hij had principiële bezwaren tegen het zogenoemde ‘bindend referendum’. De stem van Wiegel gaf de doorslag. Als gevolg daarvan viel het tweede kabinet Kok. De bijeenkomst ging de geschiedenis in als ‘De nacht van Wiegel’. Senator is in Nederland een deeltijdfunctie. Wiegel zijn hoofdtaak was voorzitter van de pas opgerichte belangenorganisatie Zorgverzekeraars Nederland van ziektekostenverzekeraars.
Verlies
Twee keer moest Wiegel het verlies meemaken van de vrouw met wie hij getrouwd was. Zijn eerste vrouw Pien kwam in 1980 om het leven bij een auto-ongeluk. Hij bleef achter met twee jonge kinderen. Zijn grote verdriet werd heel duidelijk in een televisieprogramma waar er een vraag werd gesteld over vermindering van hulp in het gezin aan weduwaars met jonge kinderen. Wiegel mocht die beantwoorden, maar begon te huilen. Op beelden van de uitzending is te zien hoe Den Uyl troostend zijn hand op de arm van Wiegel legt. In 1982 trouwde hij met Pien haar oudere zus Marianne. In 2005 kwam zij ook om het leven bij een auto-ongeluk. Niet lang daarna verhuisde Wiegel van Diever naar Oudega in Súdwest-Fryslân.
Filmrol
Wiegel hield zich goed staande in politiek Den Haag, maar had ook zin in dingen die dichter bij ‘de gewone mensen’ staan. En hij zag er de grap ook wel van in. In 2002 maakte hij zijn filmdebuut in de Friestalige Kameleonfilm van de Groninger Friese studentenvereniging Bernlef. Elf jaar later, in 2013, kreeg hij een gastrol in het historisch spektakelstuk Rjochtdei in Joure.
Als voorzitter van het Hof van Friesland stond hij grietman Hobbe van Baerdt bij. Dat hij zich in heel verschillende kringen thuis voelde, is ook te zien aan Wiegel zijn onderscheidingen. Hij was Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau, maar ook Schipper in de Orde van de Sneker Pan.
Heel lang heeft hij nog belangstelling gehad voor de maatschappij om zich heen en de politiek. In 2021 sloeg Wiegel de eerste paal voor de bouw van een stukje wolfkerend hek langs de Friese provinciegrens. Schapenhouders wilden rondom de hele provincie een hek bouwen om de wolf buiten de deur te houden. En het jaar daarop uitte hij zijn zorgen over de tweespalt binnen VVD naar aanleiding van de stikstofplannen van VVD-minister Van der Wal.
“We zijn trots op wie hij was en wat hij voor velen heeft betekend. Voor ons is hij de liefste vader die we hadden kunnen wensen”, hebben zijn kinderen aan De Telegraaf laten weten.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.