VIDEO: Klimaatvriendelijke zeedijken en vruchtbare grond door havenslijk Lauwersoog

De proef in de haven van Lauwersoog levert mogelijk het begin van een oplossing van het baggerprobleem in de Waddenzee op schrijft Omrop Fryslân. Door het grootschalige baggeren en het op een andere plaats in zee terugstorten van slijk wordt het zeewater troebel. En dat is slecht voor de onderwaternatuur.

Slijk op bestelling

Het gebruiken van dat slijk om landbouwgrond te verbeteren is niet een volledig nieuw idee, maar met het slijk van het onderhoudsbaggeren in de haven van Lauwersoog gebeurt veel meer. Naast Friese boeren van agrarische natuurverenigingen de Waadrand en de Noardlike Fryske Wâlden zijn er veel meer potentiële afnemers en toepassingen in beeld.

Het doel is om iedere afnemer te koppelen aan een specifiek deel van de haven waar de voor hen meest geschikte soort slijk ligt. Dat slijk wordt dan op bestelling gebaggerd en geleverd na een tijdje rijpen op het droge.

“Alle havens kijken mee”

“Alle havens langs de Waddenzee kijken natuurlijk mee. Dat betekent dat als we aan ons slib onvoldoende zouden hebben, havens zoals Den Oever, Harlingen, maar ook Eemshaven en Delfzijl ook mee zouden kunnen gaan doen”, zegt havendirecteur Harm Post. Hij noemt het voordeel voor de onderwaternatuur als eerder als reden om hier aan mee te doen.

“Voor de haven is het baggeren gewoon een enorme kostenpost. De grootste die we hebben. Elk jaar moeten we baggeren. Doen we dat niet, dan wordt deze haven per jaar tien centimeter minder diep door de enorme hoeveelheid slib die vooral bij vloed de haven in komt”, laat Post weten.

Als dat slijk niet alleen geld kost, maar ook nog wat oplevert, dan kan zoiets daarbij veel helpen. Maar het is natuurlijk nog een proef en Daniël Tangerman van Klaai B.V. begeleidt je als deskundige: “Wij zien de haven als één grote winkel. Op het ene moment moet je ‘dat’ product hebben en op een ander moment een ander product. Wat wij hier nu willen uitzoeken is hoe lang het duurt voordat de producten klaar zijn voor een specifieke toepassing.”

Begin en einde van de haven

En die ‘producten’ hebben dus elk een eigen ‘recept’ nodig als je kijkt naar wat er in het slijk zit, legt Tangerman uit. “Het zandige materiaal ligt aan het begin van de haven en het lichtere, organische materiaal aan het einde. Daar tussenin zitten allemaal verschillende tussenvormen. Voor zeedijkklei moet er bijvoorbeeld een deel zand in zitten. En voor klei voor boeren op zandgrond hoeft er geen zand in te zitten, want die hebben al zand.” In dat organische materiaal zitten ook stoffen als mineralen die de grond vruchtbaarder kinnen maken.

Voor zeedijken wordt nu nog veel rivierklei gebruikt, maar als de proef lukt, kunnen waterschappen dat ook uit de havens halen. Als je er even over nadenkt, is het ook niet zo gek dat slijk uit de zee op het vaste land nuttig kan zijn.

Voordat zeedijken er waren, heeft de zee ook vruchtbare klei afgezet en daarmee de basis gelegd voor de huidige landbouw op akkers. Het winnen van slijk uit de Wadden zou wel eens de enige vorm van mijnbouw kunnen zijn die goed uitpakt voor het werelderfgoedgebied.