Nieuwjaarstoespraak Dick Stellingwerf (burgemeester Schiermonnikoog)
Beste eilanders. Beste eilandgangers. Welkom op onze nieuwjaarsreceptie. Ik wil u namens het gemeentebestuur een voorspoedig, gezond en gezegend 2017 wensen.
Beste eilanders. Beste eilandgangers. Welkom op onze nieuwjaarsreceptie. Ik wil u namens het gemeentebestuur een voorspoedig, gezond en gezegend 2017 wensen.
Al weer is er een jaar omgevlogen. Een enerverend jaar waarin op het eiland veel activiteiten werden ontwikkeld en een aantal belangrijke zaken tot stand werden gebracht of in gang werden gezet. Ik doel dan niet alleen op de handel en wandel van de gemeentelijke overheid. Ons is dit jaar, het eerste dat mijn vrouw en ik hier in feite volledig mochten beleven, bijgebleven dat er het gehele jaar door sprake is van vele activiteiten en evenementen en dat heel veel eilanders zich daarvoor als vrijwilliger hebben ingezet. Ik wil de vrijwilligers, de ondernemers, maar ook alle gemeentelijke medewerkers en de gemeenteraad danken voor de inzet en de energie die ze ten bate van het eiland en de eilander gemeenschap beschikbaar hebben gesteld.
Schiermonnikoog is zoals we allemaal weten ook een bijzónder eiland. Dat blijkt onder andere uit het aantal boeken dat jaarlijks over ons eiland verschijnt. Dat zijn er veel meer dan in een gemiddelde Friese of Groningse gemeente het geval is. Zo werd dit najaar het ‘Schiermonnikookt-boek’ uitgebracht. Een boek dat inzicht geeft in het gemêleerde eilander bedrijfsleven, geïllustreerd met favoriete recepten van diezelfde ondernemers. Verder werd eind december het boek ‘Schiermannenoog’ uitgebracht waarin een twintigtal markante eilander mannen werd geportretteerd. Een maand of twee eerder bracht het Bunkermuseum een, cultuurhistorisch gezien, interessant boek uit over het smalspoortreintje dat hier gedurende de oorlogsjaren heeft gereden. Uiteraard was de aanleiding van de aanleg van deze spoorbaan een trieste: de bezetting door de Duitsers. Het treintje heeft allerlei bouwmaterialen aangevoerd voor de bouw van de vele bunkers. Daarmee werd in wezen ook bijgedragen aan het neerhalen van vele geallieerde vliegtuigen.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog gaven heel wat, veelal jonge geallieerde militairen hun leven ten bate van de vrije samenleving waarbinnen we nu al weer vele decennia in vrede mogen leven. Bij dat feit mochten we op 4 mei 2016 opnieuw stilstaan. Na een korte bijeenkomst in de Got Tjark en de kranslegging bij de herinneringsplaat in de gevel van de kerk ging het via de stille tocht, waaraan vele honderden mensen deelnamen, naar de begraafplaats ‘Vredenhof’. Ook de kranslegging daar, het spelen van de volksliederen, waaronder het Duitse, droegen bij aan deze unieke en waardige herdenking. Dat gold zeker ook het levensverhaal van Ernest Frederick (Ernie) Matthews dat door Wyb Jan Groendijk werd uitgesproken. Een jongen van 21 jaar die na enkele bombardementsvluchten, zelf nabij Schiermonnikoog de dood vond, nadat een Duitse reddingspoging jammerlijk mislukte. Dit verhaal werd weer tot leven gebracht… opdat wij niet vergeten. Dank daarvoor Wyb Jan.
Sprekend over het totalitaire- en massale geweld van de Tweede Wereldoorlog die ons toen trof en de bevrijding daarvan, kun je niet anders dan ook stil te staan bij en stil te worden van de wereld waarin we vandaag de dag leven. Nu is in ándere delen van de wereld sprake van geweld, chaos, radicalisme en terrorisme. Met alle gevolgen van dien: dood, verderf, onzekerheid en miljoenen ontheemden. Dit bepaalt ons er weer bij dat vrede en vrijheid nooit vanzelfsprekende verworvenheden zijn. En ook al kunnen we aan het huidige geweld vanaf ons kleine veilige eiland, waar we ons geborgen weten, op zich niet veel doen, laten we dan tenminste die waarden van vrede, veiligheid, hoop en dankbaarheid in ons persoonlijke- en maatschappelijke leven tot uiting brengen, koesteren en verdedigen!
De eerste dagen van 2016 kwam het openbare leven op het eiland, vanwege de ijzel op een laag pitje te staan. Je ervaart dan weer hoe beperkt en afhankelijk we als mensen ten diepste zijn.
Gedurende die ijzelweek was het uitzonderlijk rustig op ‘us Lytje Pôle’. In zeker opzicht had dat ook iets weldadigs. Tijdens het lange en mooie zomerseizoen was het een lange periode juist druk bezet op het eiland. Drukte en rust zijn twee kanten van de eilander medaille. Het is zaak om die twee aspecten in evenwicht te houden. Dat was vroeger al zo en dat is ook voor de toekomst van het eiland belangrijk. Enerzijds heeft het eiland in bepaalde mate ‘drukte en levendigheid’ nodig. Op basis daarvan verdienen vele eilanders immers hun dagelijks brood. Maar daar staat tegenover dat het eiland tegelijkertijd ‘rust en ruimte’ nodig heeft. Juist vanwege die rust en die ruimte en vanwege de natuur en het landschap wíllen de gasten hier komen! Dat evenwicht is een kwetsbaar evenwicht waar we met z’n allen zorgvuldig mee om moeten gaan. Daar moeten we ook zuinig op zijn. Dat betekent dat ontwikkelingen bij de aard, maat en schaal van het eiland moeten passen. Dat betekent niet dat Schiermonnikoog een soort openluchtmuseum moet worden. Maar het betekent ook niet dat het op ons eiland permanent circus moet zijn. Evenwicht en maat-houden moet ons devies zijn. Wat dat betreft heeft het afgelopen jaar laten zien dat we ons dat ook bewust zijn. Ik noem o.a. de monnikenloop, 150-jaar badplaats, de activiteiten van Lytje Willem, de beide Kamermuziekfestivals, het kleinschalige kindercircus, het Midwinterfestival en de fakkeloptocht.
Deze benadering past ook in de vergelijking met de andere Waddeneilanden. Elk eiland trekt zo zijn eigen publiek. Op dat punt moeten we elkaar ook niet willen kopiëren of beconcurreren. Schiermonnikoog trekt vooral rust- en ruimtezoekers, wandelaars, natuurbelevers en gezinnen met kinderen. Mensen die onze tradities, eigenheid en authenticiteit waarderen en op waarde weten te schatten.
2016 was in bestuurlijk opzicht een bijzonder jaar. Begin juli gaf wethouder Dijkstra aan per 1 september met zijn wethouderschap te willen stoppen. Tijdens de zomervakantie kreeg wethouder Meerdink met forse gezondheidsklachten te maken. Na een aantal weken kon hij gelukkig de draad weer oppakken. In de vacature van wethouder Dijkstra werd heel snel en op een bijzondere manier voorzien: waarnemend gemeentesecretaris Ger Heeringa werd per 1 september wethouder. Een unieke transfer die volgens mij niet eerder in een Nederlandse gemeente is voorgekomen. Per 1 september trad ook onze nieuwe gemeentesecretaris, de heer Peter Küppers, aan. Die heeft zich al heel snel ingewerkt en is daar natuurlijk nog mee bezig. Ik ben heel blij dat op deze manier het college in nieuwe samenstelling tot stand kon worden gebracht. Op deze plek wil ik Jan Dijkstra danken voor de vele jaren dat hij zijn bestuurlijke verantwoordelijkheid op en voor Schiermonnikoog heeft genomen. Als raadslid en als wethouder.
Sprekend over wethouders, raadsleden en verantwoordelijkheden. De politieke partijen zullen de komende jaren op zoek gaan naar nieuwe kandidaat raadsleden. De gemeenteraadsverkiezingen staan immers voor maart 2018 al weer op het programma. Wat zou het, met het oog op de toekomst, mooi zijn als er op het terrein van de politiek zich nieuw en jong talent aandient en er straks een generatie klaarstaat die te zijner tijd het stokje over kan en wíl nemen van de huidige generatie bestuurders. De bestuurlijke toekomst en continuïteit van ons eiland zouden daarmee zijn gediend. Ik zou de jongere generaties eilanders willen uitdagen en oproepen om zich m.b.t. het belangrijke terrein van het openbare bestuur bewust te zijn van hun verantwoordelijkheden. Ga die uitdaging aan, van welke politieke kleur je ook bent!
Want uitdagingen die om oplossingen of voortgang vragen zijn ruimschoots voorhanden. Die uitdagingen hebben allemaal met de toekomst van ons eiland te maken. De grootste prioriteit daarbij betreft het aanwezig blijven op het eiland van zowel basisonderwijs als voortgezet onderwijs. Wanneer de leerlingenaantallen van onze scholen structureel onder de wettelijke eisen zakken dan kan dat dramatisch uitpakken voor het eiland. Momenteel wordt hard gewerkt aan een integrale aanpak voor het onderwijs van 0 tot 16 jaar. Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst, zo luidt het spreekwoord. Dat is op Schiermonnikoog letterlijk zo!
Prioriteit nummer twee, de woningbouw op het eiland heeft ook alles met onderwijs en met leefbaarheid te maken. Wij missen op dit moment voldoende beschikbare woningen voor jonge gezinnen en voor alleenstaanden en twee-persoons huishoudens. Jonge gezinnen geven het eiland weer draagvlak voor de toekomst. Wat zou het mooi zijn wanneer ook een aantal (jonge) mensen die nu elke dag heen en weer reizen zich permanent op het eiland zouden kunnen vestigen, gewoon omdat er ook een woonruimte voor hen beschikbaar is.
Natuurlijk er zijn nog vele andere onderwerpen die om een oplossing vragen. Zo hopen we dat het gesprek tussen Ruitervereniging en de Maatschap Holwerda binnenkort mag leiden tot de daadwerkelijke verplaatsing van de manege naar het buitengebied, grenzend aan het duingebied en dat het stelsel van ruiterpaden kan worden vervolmaakt. De gedachtenvorming rond en de realisering van het bezoekerscentrum kan dit jaar een fundamentele doorbraak opleveren. Deze ontwikkeling zal tot een belangrijke versterking van het centrum leiden. Ook hoopt het gemeentebestuur dat we een start kunnen gaan maken met de actualisering van het bestemmingsplan dorp. Verder gaan we er van uit dat de ‘witte toren’ ook echt weer wit wordt en dat KPN in dezen zijn verantwoordelijkheid als eigenaar neemt. Zoals dit rijksmonument er nu bij staat is het echt een aanfluiting.
Het afgelopen jaar werd er ook veel gerealiseerd. De jachthaven liet goede resultaten zien. In het kader van 150 jaar badplaats vonden het hele jaar door festiviteiten plaats. De Middenstreek, de Willem Dijkstraat en de Gasaustraat werden opnieuw bestraat. Deels werd daarbij ook de riolering aangepakt.
De financiële positie van de gemeente is de komende jaren duidelijk beter dan enkele jaren terug. De reservepositie is goed. De belastingen gaan dit jaar slechts met de inflatiecorrectie omhoog. Maar omdat de rioolrechten fors konden worden verlaagd blijven de woonlasten voor de burger per saldo gelijk. Dankzij die goede financiële situatie kunnen we de komende vijf jaar echt veel gaan doen aan het realiseren van duurzaamheidsmaatregelen aan de woningen en andere gebouwen op het eiland. De Raad stelde daar 5 x 75.000 Euro voor beschikbaar. Gezien de enorme mondiale klimaatproblemen en de daardoor veroorzaakte zeespiegelstijging is de urgentie van deze duurzaamheidsimpuls hoog. Zeker op een eiland. In dit kader hopen we van harte dat Engie uiteindelijk af zal zien van de booractiviteiten in zowel Waddenzee als Noordzee.
De Schiere monniken hebben tijdelijk onderdak gevonden aan de Langestreek. Vier leden van de gemeenschap verblijven, in afwachting van een definitievere situatie, nog steeds in het Belgische klooster van Westmalle. Er is nu een jaar verstreken. De broeders hebben zich dit jaar bezonnen op hun definitieve huisvesting op het eiland. Ze zijn daarbij niet over één nacht ijs gegaan. Binnenkort zal men de toekomstplannen met het gemeentebestuur en de eilander bevolking delen om vervolgens te bezien welke wegen begaanbaar zijn om deze specifieke woonvorm en woonwens tot realisatie te brengen. Wellicht dat op basis daarvan de ‘Belgische’- en de ‘Schierse’ broeders weer herenigd kunnen worden.
Ik hoop van harte dat het jaar 2017 voor zowel de gemeente Schiermonnikoog als de bevolking van Schiermonnikoog een vredevol, vreugdevol en constructief jaar wordt. Een jaar waarin we persoonlijk iets voor anderen en voor de eilander gemeenschap mogen betekenen, ook al moet daarbij misschien iets worden ingeleverd met betrekking tot het eigen belang of het eigen gelijk. Een dienstbare houding, dat is wat we nodig hebben: mondiaal, nationaal en lokaal. Te beginnen op Schiermonnikoog…
Dick Stellingwerf
burgemeester Schiermonnikoog
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.