Overzicht kunst van Hongaarse Friese Ferenc Gelencsér in Galerie Bloemrijk Vertrouwen

ALDTSJERK – Vrijdagmiddag 19 april en zaterdag 20 april is de beeldende en biografische overzichtsexpositie van Ferenc ‘Feri’ Gelencsér feestelijk geopend. De genodigden zijn hiervoor zelfs uit het zuiden van Nederland afgereisd. Galerie Bloemrijk Vertrouwen haalde  met het werk van de vijf jaar geleden overleden, maar nog steeds gewaardeerde kunstenaar een kleurrijke en veelzijdige tentoonstelling in huis.

OPENING GROENEWEG, TÓTH, VAN ROOIJ
Na een warm welkom door galeriehouder en kunstverzamelaar Andries Tóth, sprak Hans Groeneweg, directeur-conservator van Museum Dokkum, tevens oud-conservator van het Fries Verzetsmuseum. Hij vertelde over de opname van Hongaarse en andere vluchtelingen en wees erop dat de opvang van Hongaren in 1956 in aantal ver achterbleef bij de opvang van vluchtelingen in en na de Tweede Wereldoorlog. Het biografisch verhaal dat auteur, kunstenaar en kunstkenner Gerhild van Rooij uit het hoofd hield over Feri Gelencsér maakte indruk. Het merendeel van het publiek had Feri Gelencsér gekend of bezat een of meer van zijn beeldende werken. Anderen waren bruikleengevers of betrokken geweest bij eerdere tentoonstellingen en presentaties van zijn werk. Allemaal kregen ze meer  inzicht in de samenhang en uitdagingen in zijn leven, werk, studies en kunst. Zaterdag kregen andere bruikleengevers en bekenden opnieuw een feestelijke ontvangst met het levensverhaal opnieuw verteld en het verhaal van Groeneweg op papier.

ANDERE BLIK NA LEVENSVERHAAL
Hans Groeneweg besloot vrijdag zijn verhaal met de mededeling dat hij met deze tentoonstelling van Feri Gelencsér in GBV en de toelichting op zijn leven, nu anders kijkt naar de 20 namen op het fusillademonument aan de Woudweg in Dokkum. Groeneweg komt er elke dag langs en staat er bij stil dat de naam van de Hongaar Adler tussen de namen, voor een eigen levensverhaal staat, verbonden is met de Hongaarse afkomst en vlucht en dat ook achter de naam van de Hongaarse maker van het huidige monument, Peter Gelencsér, een levensverhaal met vlucht schuilgaat. Peter is de jongere broer van Féri Gelencsér en in 1956 samen met Féri en zijn echtgenote Erzsi via Wenen uit Hongarije naar ons land gevlucht. Voor het maken van het monument heeft Peter hulp en technisch advies gekregen van Féri. Hun beider namen zijn nu verbonden met levensverhalen dankzij de biografische inleiding door auteur-kunstenaar en verteller Gerhild van Rooij, curator van GBV.

GELENCSÉR, VRIESEMA EN MAK
De op 21 juni 1928 in Vasvár, Hongarije, geboren Feri, heet voluit Ferenc Gelencsér. Samen met zijn beeldschone echtgenote Erzsi vond hij in 1956 eerst onderdak bij de ouders van Geert Mak. In het boek “Friesland, wees zacht voor mij” door M. Vriesema staat onder meer een foto van het echtpaar bij de Kerstboom in huize Mak. In de tentoonstelling staat een cartoonportret van Geert Mak van de hand van Gelencsér onder dit boek, waardoor kunst en levensgeschiedenis verbonden worden. Mak heeft in zijn boek “De eeuw van mijn vader” het Hongaarse paar Gelencsér anoniem beschreven. Feri werkte in 1956 meteen bij een tandarts in Leeuwarden en aansluitend bij een tandtechnisch laboratorium in Groningen, maar vond daarna werk als decorateur, bij V&D in Leeuwarden.

LESGEVEN  EN ATELIER BAKONY
Gelencsér voltooide naast zijn voltijds werk in de avond de kunstopleiding aan de ABK Vredeman de Vries in Leeuwarden en rondde later onder meer de opleiding MO Handenarbeid af. Hij gaf les op school in Sneek en woonde in de jaren zeventig in Ysbrechtum, waar hij naast zijn werk een eigen atelier Bakony hield. Bakony ligt in Hongarije. Feri is in 1963 genaturaliseerd tot Nederlander. Hongarije was het land van zijn herinneringen, Nederland het land waar hij leefde is te lezen in een groot artikel uit 1966 dat in de expositie hangt. Een twaalftal landschappen op papier in aquarel, lino of houtsneden laat zien dat Friesland en Hongarije waaronder Bakony hem beiden inspireerden om werk te maken. In de zomer verbleef het paar, toen dat weer kon, in Hongarije.

KLEURRIJKE CARTOONS, BEELDEN EN MEER
Gelencsér was een begenadigd tekenaar en is het bekendst van de vele treffende cartoons, waarin hij toont dat hij de kunst van het weglaten beheerst. Er staan ruim vijftig in de expositie, ze zijn levendig, kleurrijk en met zwier getroffen. Onder de bruiklenen voor dit overzicht is een unica boekwerk met 34 kopieën van cartoons van alle gemeenteraadsleden in Drachten. De veelzijdige kunstenaar maakte architecturaal werk, maquettebouw, ruimtelijke vormgeving en wanddecoratie, objecten van keramiek, steen, granito of hout. In de tentoonstelling staan een aantal koppen, reliëfs, mens- en dierfiguren of groepen en van een aantal grote buitenbeelden, torsen en abstracte werken zijn er foto’s. Van de toegepaste kunst of kunstnijverheid volgens Feri staan voorbeelden in bruikleen, zijn vakmanschap omvat vele gebieden. De galerie toont een selectie grote en kleine gedraaide houten kandelaars, sober gedecoreerde gedraaide keramiek, leerbewerking in de vorm van muiltjes en bijpassend hes met Hongaarse bloemmotieven en van de metaalbewerking verfijnde siersmeed-ornamenten van geelkoper of roodkoper met glasapplicaties en een prachtig traditioneel gebouwd houten snaarinstrument met gebeeldhouwde houten kop. Feri Gelencsér is op 26 juni 2019 in zijn woonplaats Drachten (Smallingerland) overleden, de laatste steen die hij bewerkte ligt in de expositie, vergezeld van de foto van de groep waarin hij aan die steen werkte. Hij was een markant mens en leeft voort in zijn werk en herinneringen.

Voor deze tekst is gebruik gemaakt van citaten uit de toelichting van Gerhild van Rooij, Hans Groeneweg en in de overzichtsexpositie.

Foto’s:
1. Bruikleengevers bij kleurrijk veelzijdig werk van Feri Gelencsér, GBV (foto Piet Reitsma).
2. 1956, echtpaar Gelencsér en Geert Mak, (M. Vriesema, Wees zacht voor mij, foto pag. 94).
3. Grafiek, expositie Ferenc Gelencsér Beeldend en Biografisch (foto Gerhild van Rooij).

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail