Schrijver, fotograaf en kunstkenner Gerhild van Rooij laat mensen 200 x anders kijken!
ALDTJERK/REGIO – In 2020, tijdens de eerste coronagolf in Nederland viel het cultuurnieuws weg. Annelies Buurman benaderde daarop Gerhild van Rooij, een bevlogen verteller over beeldend en cultureel erfgoed, voor een nieuwe cultuurrubriek Te zien in… via de kabel van RTV Kanaal 30 konden mensen dan nog kunst in de openbare ruimte ontdekken.
ALDTJERK/REGIO – In 2020, tijdens de eerste coronagolf in Nederland viel het cultuurnieuws weg. Annelies Buurman benaderde daarop Gerhild van Rooij, een bevlogen verteller over beeldend en cultureel erfgoed, voor een nieuwe cultuurrubriek Te zien in… via de kabelkrant van RTV Kanaal 30 konden mensen dan nog kunst in de openbare ruimte ontdekken.
VAN HOREN ZEGGEN
In Hurdegaryp hoorde Buurman dat Gerhild van Rooij bij uitstek de kenner van beeldende kunst en cultureel erfgoed in de openbare ruimte was en daarover prachtig kon vertellen. Daarop belde zij naar Galerie Bloemrijk Vertrouwen van Gerhild van Rooij en echtgenoot Andries Tóth. Ze zocht informatie over het in Hurdegaryp door de gemeente weggehaalde beeld van Gerlof Hamersma. Van Rooij meldde dat Hamersma geen kunstenaar van de galerie was, maar had alle antwoorden op de vragen over het kunstwerk paraat en voerde daar uit het hoofd nog veel extra achtergrond informatie aan toe. Ze vertelde over de maker, de betekenis van het specifieke beeld, locaties waar ander werk van deze kunstenaar stond en hoe het beeld zich verhield tot andere kunstwerken in Hurdegaryp en de gemeente Tytsjerksteradiel. Daarna ontving Buurman een reeks duidelijke en mooie foto’s van het beeld in Hurdegaryp.
KENNIS DELEN MET LEZERS
Buurman bedacht dat veel meer mensen met die veelomvattende kennis van Gerhild van Rooij anders naar kunstwerken zouden kunnen gaan kijken, of die kunstwerken misschien zouden gaan ontdekken. Kunst in de openbare ruimte was tijdens de pandemie elke dag gratis te zien. Met de nieuwe rubriek kon in die periode dat het cultuuraanbod als gevolge van de lock downs op slot zat, toch cultuurnieuws op de kabel verschijnen. Buurman belde weer, nu met de vraag of Van Rooij een of meer keren per week de nieuwe cultuurrubriek Te zien in… wilde verzorgen, met drie foto’s en in 120 woorden een beschrijving van een kunstwerk in de regio. Al snel verscheen de rubriek niet alleen op de kabel, maar ook op de website en facebook.
OPGEMERKT DOOR MUSEUM
De serie viel op, zo las het Observeum een van de bijdragen op Kanaal30. Het Observeum, sterrenwacht en museum in Burgum vroeg toestemming om de rubriek over een zonnewijzer op het eigen terrein met en de bijbehorende foto’s van Gerhild van Rooij op haar eigen website te mogen plaatsen. Al snel kwam er van die zijde ook een telefoontje, nu met de vraag of de kunstkenner voor de Nieuwsbrief van het Observeum de rubriek Object van de maand wilde verzorgen. In november is de dertigste aflevering verschenen. Nieuwsbrief en porcoördinator Tones Meijer (oud-conservator) meldde onlangs nog dat hij altijd weer iets leert van de bijdragen met ook mooie illustraties en ze zelf ook met plezier leest.
TRYNWÂLDEN
In coronajaar 2020 heeft Trynwâlden online met toestemming van de auteur en fotograaf Gerhild van Rooij Te zien in, bijdragen met betrekking tot kunst en erfgoed in de Trynwâlden op Trynwalden.nl doorgeplaatst, ze staan onder Oentsjerk. Van Rooij schrijft nu aparte Kunst en erfgoed in de Trynwâlden bijdragen en ook de Te zien in… bijdragen over deze regio worden later nog doorgeplaatst. Op Trynwalden.nl staan nu 55 bijdragen over kunst en erfgoed. Na de overgang van RTV Kanaal 30 naar RTV NOF Achtkarspelen/ Tytsjerksteradiel was er ruimte voor langere achtergrondverhalen, naast nog altijd een kortere goed gelezen versie op de kabel. Op Trynwâlden.nl staan lange versies, waarin net als in de Te zien in-serie de eerste alinea een samenvatting is voor wie plaatjes wil kijken. Die plaatjes zijn voor het grootste deel eigen documentaire foto’s van de auteur, die ook als fotograaf haar sporen verdiend heeft. Haar foto’s (vrij werk) zijn onder meer aangekocht door musea en het rijk.
GREEP UIT DE REACTIES
Op de reeks Te zien in.. voor RTV NOF, de Objectserie voor het Observeum en de Kunst & Erfgoed in de Trynwâlden bijdrage komen bijzondere reacties binnen. Soms zijn dat heel persoonlijke verhalen van mensen die het kunstwerk of de kunstenaar kennen uit hun jeugd of hun straat en blij zijn met de achtergrondinformatie. Anderen vertellen weer dat ze een voormalig kunstwerk missen, of een verplaatsing van het werk meemaakten, waarna er voor hun gevoel een lege plek achterbleef. Verreweg de meeste reacties bestaan uit opmerkingen dat mensen ineens meer zien in een bepaald kunstwerk of niet wisten dat zo dichtbij zoveel te zien was. Ze vertellen dat ze daar eerder straal aan voorbijliepen en nu ook buiten de eigen woonplaats naar werken in de openbare ruimte op zoek gaan en dat hen dat veel geeft.
VRAAGBAAK OOK VOOR GEMEENTE
Er komen naar aanleiding van de online rubrieken ook vragen over kunstwerken tot voorbij de provinciegrenzen. Van Rooij is voor velen een vraagbaak op het gebied van kunst in de openbare ruimte. Ze beantwoordt de vragen en zendt vaak extra informatie mee uit haar persoonlijke digitale archief. Bij haar bezoek aan Galerie Bloemrijk Vertrouwen raadde wethouder Willemsma van Tytsjerksteradiel aan Henk Veldhuizen van gemeente Achtkarspelen aan om nog eens naar Aldtsjerk te gaan om met Gerhild van Rooij in gesprek te gaan over de kunstwerken in de openbare ruimte. Ook vanuit andere instanties, musea en gemeenten is in de afgelopen decennia contact opgenomen over bijvoorbeeld toeschrijving van werken aan een kunstenaar of een verzoek over extra achtergrondinformatie van bepaalde kunstwerken of kunstenaars.
LEZINGEN EN BESCHOUWINGEN
Van Rooij wordt al sinds haar studietijd in de jaren zeventig uitgenodigd om lezingen te geven voor theaters, musea, galerie en culturele instellingen en is daardoor al langer ingesteld in het beantwoorden van vragen over kunst en erfgoed. Haar kennis over theatererfgoed, muziek- en cultuurgeschiedenis en beeldende kunst combineert ze. Live vertellen over diverse onderwerpen geeft haar nog meer plezier dan schrijven. Zo gaf ze in september voor de tiende keer voor Jofel Cultuur in Tresoar een lezing. Ze vertelde over pionier mimespeelster, actrice en dichtere Emmy van Lier die prachtig schreef over haar jong gestorven dochter, beeldend kunstenaar Edith van der Aa. In oktober nam ze in de lezing Hannekemaaiers in Opsterland in Nijega toehoorders mee op de bewogen reizen van deze seizoenarbeiders uit Duitsland en Nederland in de 19de en vroeg 20ste eeuw. En in november ontlokte haar lezing over Willem Bartel van der Kooi, Fries schilder en Praelector in de tekenkonst van de Universiteit in Franeker voor Portraits en Paradise bij het publiek de opmerking, dit had gefilmd moeten worden, zoveel kennis zou in zijn geboortedorp altijd voorhanden moeten zijn.
VERTELLEN OF SCHRIJVEN?
Op de vraag wat zo mooi is aan vertellen of lezingen geven, antwoordt de erudiete Gerhild van Rooij, je weet welke beelden en achtergrond toehoorders mee naar huis nemen en de reacties inspireren me altijd om nog meer te onderzoeken en te delen. Maar, ook van de zijde van verschillende kunstenaars of hun nabestaanden komen er soms via via mooie reacties op de rubrieken voor RTV NOF, het Observeum en Trynwâlden.nl en ook wel verzoeken om over bepaalde werken te schrijven, daar geef ik altijd gehoor aan. Annelies Buurman, de bedenker van Te zien in.. schreef na de 200ste aflevering dat via de cultuurrubriek Te zien in .. op de kabel en website bij heel wat lezers de ogen voor kunst geopend zijn. Kunst en erfgoed zijn dan echt een verrijking.
Foto’s:
- Open deur, Wilco Berga, Burgum (Uit: Te zien in.. aflevering 11, archief Kanaal30, foto Gerhild van Rooij,., Galerie Bloemrijk Vertrouwen kreeg van de Gemeente een miniatuurversie overhandigd, deze staat in de entree).
- Was te zien in Ryptsjerk, De Boat fan foarhinnne, Han Roebers, Bûtenfjild Hurdegaryp/Ryptsjerk (Uit: Te zien in… aflevering 69 en 70 archief RTVNOF, foto Gerhild van Rooij).
- Driemastervaan op de vm. Kerk in Eastermar (Uit te zien n.. aflevering 119, archief RTVNOF, foto Gerhild van Rooij).
-
Spelende kinderen, Annet Haring, Jistrum (Uit Te zien in … aflevering 20, juni 2020, foto Gerhild van Rooij).
-
Stekje, Remy Tejo en René Veenhuizen, Tytsjerk, Rypstjerker polder (Uit Te zien in … aflevering 26, zomer 2020, foto Gerhild van Rooij).
.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.
