Te zien in… 104. Dubbelweefsels en boek 85-jarige Japien Waskowsky (2) · Foto('s): Gerhid van Rooij
  Gerhid van Rooij

Te zien in… 104. Dubbelweefsels en boek 85-jarige Japien Waskowsky (2)

donderdag 13 mei 2021

ALDTSJERK – In de expositie Geometrie in Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Van Sminiaweg 70, liggen onder meer unica dubbelweefsels van Japien Waskowsky die met uiterste precisie zijn gemaakt. Het zijn technische hoogstandjes op het gebied van de weefkunst. De 85-jarige weeft nog altijd met onverminderde passie.

Gerhild van Rooij

OPLEIDING EN EXPOSITIES
Japien Waskowsky volgde pas op haar veertigste een professionele opleiding textiel en weefdocent. Daarna heeft ze via diverse bijscholingen haar technieken uitgebreid en verfijnd. Het streven naar perfectie is onlosmakelijk verbonden met het weven. Dit gaf zij ook door als docent weven en textiel, vanaf 2009 thuis aan het Damsterdiep en vanaf 1977 bijna vijf jaar aan het Kunstencentrum in Groningen. Japien is sinds 2009 verbonden aan OZO computers waarvoor ze op diverse locaties heeft lesgegeven aan senioren. Maar, bovenal is ze een kunstenaar. In de 35 jaar dat Japien werkt als autonoom kunstenaar is haar werk in solotentoonstellingen in Nederland en het buitenland en in vele groepsexposities getoond.

AUTONOOM KUNSTENAAR EN ABSTRACTIE
Weven is net als muziek een abstractie, niet uit noten, stiltes en samenklanken, maar opgebouwd uit draden, vormen en kleurmelanges. Om een compositie te kunnen uitvoeren moet je boven de samenhang van noten en dynamiek staan en in een compositie in weefsel moet je boven de materialen, technische uitdagingen en samenhangen in weefsels kunnen staan. Dat overzicht maakt dat alle details in verhouding zijn met elkaar, dat er een spanningsboog in het werk is en de nuances in de kleur optimaal zijn. De getoonde sjaals en lopers zijn allemaal dubbelweefsels en beide zijden moeten interessant zijn voor Japien. Weven is een intensieve en tijdrovende techniek en vooral precisiewerk. De termen schering en inslag zijn ook bekend van de uitdrukking schering en inslag, wat herhaaldelijk betekent. Al die herhalingen moeten uiterst precies uitgevoerd worden.

SCHERING EN INSLAG
Bij het weven worden verticaal draden parallel opgespannen, het zogenaamde scheren. Deze opgespannen schering bestaat uit verticale scheringdraden of kettingdraden. De zogenaamde inslagdraden worden één voor één heen en weer tussen die schering doorgeleid en tegen elkaar aangedrukt. In het eenvoudigste in een effenbinding. De uitdrukking schering en inslag voor iets wat veel gebeurt en niet gewenst is, is van oorspong een weversterm. Schering is een afleiding van scheren, in de verouderde betekenis ‘opzetten, spannen’.

LENGTE EN DWARSDRADEN
Inslag staat voor de draden die met een schietspoel heen en weer tussen de schering worden aangebracht, dit zijn dwarsdraden. Door de eindeloze herhaling van ‘schering en inslag’, lengtedraden spannen en dwarsdraden aanbrengen ontstaat een weefsel. Vanuit de gedachte aan deze herhaling kreeg schering en inslag de figuurlijke betekenissen ‘dingen die bij elkaar horen of telkens samen gebeuren’ en ‘dingen die (helaas) vaak samen voorkomen’. F.A. Stoett stelt dat de uitdrukking al zeker sinds de achttiende eeuw gebruikt wordt.” Betje Wolff en Aagje Deken schreven in 1784: “Zij is met Willem koek en ei, scheering en inslag.”, om aan te geven dat die twee mensen geweldig goed bij elkaar pasten. Die positieve betekenis van schering en inslag is verouderd, koek en ei is nog steeds positief.

WEEFPATROON
Het weefpatroon wordt gedefinieerd door het bindingsrapport, het kleinste steeds terugkerende patroon, vergelijkbaar met het kleinste motief in muziek. Bij de effenbinding bestaat dit uit twee ketting- en twee inslagdraden. Weven gebeurt op een handweefgetouw of een mechanisch weefgetouw waarbij de draden van de schering (ketting) per groep opgetild worden door schachten of kammen. Ingeweven patronen (bindingen) kunnen heel ingewikkeld zijn en ontstaan door in een bepaald patroon kettingdraden op te tillen of te laten vallen. Tot midden twintigste eeuw werden inslagdraden met een schietspoel in het weefsel geweven. De schietspoel is een schuitvormig blokje, waarin een spoel met draad tijdens het heen en weer bewegen wordt afgewikkeld. (Beschrijving Jacqueline Schrijver en Tity de Vries.)

PUBLICATIES EN BOEK
Uitgebreide publicaties over werk van Japien verschenen in diverse bladen over textiel. Handwerken zonder Grenzen besteedde november 1993 aandacht aan haar werk, daarna volgde het blad Textiel Plus in april 1994. Het blad Weven belichtte haar werk twee keer, eerst in augustus 1999, daarna in februari 2001. Ook het Duitse blad Textilkunst merkte haar werk op en publiceerde een artikel in december 2009. Het in 2020 uitgekomen fotoboek, getiteld Japien Waskowsky, sjaals* is, ook na de expositie in Galerie Bloemrijk Vertrouwen te koop. Janny de Boer-Baarda fotografeerde de sjaals, lopers, doeken en het fraaie wandobject Torarol en verzorgde de lay-out.

WEEFGETOUW EN GARENS
Japien Waskowsky is perfectionistisch, de keuze voor haar materialen sluit daarop aan. Het weefgetouw waarop de lopers en sjaals uit de expositie Geometrie zijn geweven staat afgebeeld in het boek, evenals een aantal van de getoonde werken. Japien weeft op twee getouwen van firma Louët uit Lochem en gebruikt voor al haar dubbelweefsels topkwaliteit garens van Venne, Venne-Colcoton Unikat uit Ubachsberg in gemeente Voerendaal. Zij ontwierp ook weefpakketten voor Venne -Colcoton. De kleurenpracht valt meteen op in de grote wandkasten met materiaal. Een vergelijkbare kleurenpracht komt terug in de vensterbank, waar gekleurd glaswerk het licht reflecteert. Die sprankeling inspireert Japien.

EXPOSITIES IN EUROPA
Werk van weefkunstenaar Japien was in Groningen onder meer te zien in 1998, 2001 en 2003 in De Dilght in Haren, in 2004 en 2008 bij Keramische vormgeving in Muntendam, in 2007 in Pictura in Groningen stad en Galerie Werfkade 16 in Hoogezand. In Friesland toonde toenmalig galerie De jonge Sint Jacob in Leeuwarden werk en was haar werk te zien in groepsexpositie Loman 80 in Museum Drachten. In andere provincies waren er solo-exposities, bijvoorbeeld in 1994 in Prinseneiland Amsterdam, in 1995 en 2004 bij de bekende textielgalerie Willy Pennings in Delft, in 1996 bij De Bombazijn Amersfoort, in 2006 in Bloemendaal, in 2008 in De Swarte Ram in Doesburg en in 2010 bij Olof Art Gallery, Leiden. In het buitenland is in 2001 werk gepresenteerd in Forum in Lausanne, Frankrijk, in Duistland in Kukate, vijf jaar later in Dortmund, en in 2008 in Leksand, Zweden

PETER O. GERRITS EN WILMA VAN DEN HOEK
In Geometrie zijn kleurrijke en zwart-witte weefsels van Japien, unica zilveren sieraden van kunstenaaredelsmid Wilma van den Hoek uit Maassluis te zien, die in fijnheid niet onderdoen voor werk van Japien en er zijn sjabloon- en zeefdrukken van Peter O. Gerrits uit Haren. Hij noemt de combinatie ideaal en raakte zo geïnspireerd door motief in een van de geometrische dubbelweefsels dat hij nu werkt aan een zeefdruk die een vertaling van dit beeldelement is. Japien en haar partner Menno kijken graag naar werk van collega’s en bezochten de GBV- expositie GRAFIEK en meerdere raamexposities.

TEKST EN FOTOS:
Gerhid van Rooij, curator Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Aldtsjerk
1. Detail dubbelweefsel, Japien Waskowsky 2. Boek Japien (grafiek, Joost Schmidt, Geluksvogel, Tieneke van Montfort) 2020, GBV 3. Detail opstelling Geometrie weefsels Japien Waskowsky

NOOT:
*Japien Waskowsky, sjaals, Groningen, 2020, eigen beheer uitgave, fotografie en lay-out Janny Baarda, druk fotofabriek te Groningen, € 30,-

BRONNEN
Zie tekst en Te zien in .. nr.103 Keizerin van de kleur Japien Waskowsky, rtvnof.nl
https://www.japienwaskowsky.nl
https://www.louet.nlinfo@louet.nl
www.vennecolcotton.com
https://www.fotofabriek.nl/

Auteur: Gerhild van Rooij, Cultuurpublicist
Heb jij nieuws of een opmerking? Stuur de redactie een WhatsApp.
Stuur je tip, video of foto's naar:
  0511-441202 of   tip@rtvnof.nl.
Te zien in… 104. Dubbelweefsels en boek 85-jarige Japien Waskowsky (2) · Foto('s): Gerhid van Rooij
Te zien in… 104. Dubbelweefsels en boek 85-jarige Japien Waskowsky (2) · Foto('s): Gerhid van Rooij
  Gerhid van Rooij

VANDAAG OP DE RADIO

105.0 - 105.8 - 107.0 - 107.3 - 107.8 FM
  • 00:00 - 07:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
  • 07:00 - 09:00
    Op naar het weekend!
    Peter Visser
  • 09:00 - 10:00
    Ontbijtpop
    Peter Kraft
  • 10:00 - 16:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
  • 16:00 - 17:00
    Gerrit on air
    Gerrit Wijkstra
  • 17:00 - 18:00
    Skerp op de Middei
    Kees Bakker
  • 18:00 - 19:00
    No Nonsense
    Henk en Gerrie
  • 19:00 - 21:00
    Country Ranch
    Harry Ettema
  • 21:00 - 22:00
    The Elvis Experience (week 1)
    Jaap Melessen
  • 21:00 - 22:00
    Heerlijkheden uit het verleden (week 2)
  • 22:00 - 00:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
© 1989 - 2024 RTVNOF · Contact · Tip de redactie · Ingezonden brieven · Disclaimer · Privacy Statement RTV NOF · Vrijwilliger worden? · Externe Radio