TE ZIEN IN… Aflevering 263: Blikvangers, verwaaid afval
REGIO – Een blikvanger is een type afvalbak langs fietspaden, autowegen, schoolpaden, natuurfietspaden of bij fastfoodvestigingen, om te voorkomen dat blikjes lukraak worden weggegooid. De beste blikvanger is misschien wel het statiegeld op blikjes. In het RTV NOF gebied staan nog blikvangers die bestaan uit een ronde metalen paal en ring met puntzakvormig net, waaruit wel afval waait.
REGIO – Een blikvanger is een type afvalbak langs fietspaden, autowegen, schoolpaden, natuurfietspaden of bij fastfoodvestigingen, om te voorkomen dat blikjes lukraak worden weggegooid. De beste blikvanger is misschien wel het statiegeld op blikjes. In het RTV NOF gebied staan nog blikvangers die bestaan uit een ronde metalen paal en ring met puntzakvormig net, waaruit wel afval waait.
Gerhild van Rooij
EERSTE BLIKVANGERS
De eerste blikvangers hebben speciale in Urk gemaakte netten. In een sociale werkplaats in Emmeloord zijn de netten in de stalen ringen gemonteerd. Het legen van dit eerste type blikvanger bleek lastig en de netten zijn vaak vernield door vandalen, waardoor de inhoud als zwerfvuil op de grond belandde. Ontwerpen van later ontwikkelde blikvangers hebben in plaats van een net in een ring een massievere puntvormige of taps toelopende emmer- of busvormige container. Ze zijn van staal en hebben een wand van draadraster, of fijner raster als van een zeef, of een nog robuustere wand met enkele rijen ronde openingen. De dichtere metalen blikvangers ontnemen het zicht op de omgeving en het landschap dat wel te zien is door de netten. Hoe compacter de wand, hoe minder afval er onder en rond de blikvanger ligt. Blikvangers met onder de opvangcontainers gesloten opvangbakken met vaak bedrijfsreclames staan onder meer bij fastfoodvestigingen en in winkelstraten.
CONCEPT BLIKVANGERS
Het plaatsen, onderhouden en legen van alle soorten afvalcontainers in de publieke ruimte, bij openbaar vervoer, natuurgebieden, speelplaatsen, gemeenschapsgebouwen en bedrijven is kostbaar. Wanneer er bij blikvangers met een net, zwerfafval op de grond ligt, is dit extra tijdrovend. Het idee achter de blikvangers was zwerfafval voorkomen door de moeite van afstappen of uitstappen om consumptieafval in een afgeschermde afvalbak te gooien, weg te nemen. Rijdend vanaf de fiets, vanuit een auto of ander voertuig consumptieafval weggooien, traint de hand-oog coördinatie en juiste timing. Valt daarbij iets naast het net, dan blijft het liggen of rolt weg. Wind waait soms in het net beland afval eruit als zwerfvuil en in het voorbijgaan wordt wel eens baldadig een tik tegen het net gegeven met hetzelfde gevolg. Rond blikvangers langs wegen of in beschermd natuurgebied ligt meer dan blikjes, overigens geeft een platgetrapt blikje minder kans op ongewenst vasthaken van vogels en andere dieren.
GROF ZWERFAFVAL
Rond blikvangers voor blikjes, en eventueel plastic flesjes, ligt uiteenlopende consumptie-afval, van kartonnen sap- of zuivelpakken, sigarettenpakjes, cellofaan verpakkingen, wikkels van repen, plastic en kartonnen friet- of taartbakjes, bekers en bestek, ook (ijs-)lollystokjes, chipszakken, metalen lipjes of deksels. Dit grof zwerfafval hoort, evenals bananen- en andere schillen en klokhuizen, niet in blikvangers evenals in de coronajaren de mondmaskers. Uit de opgeruimd-staat-netjes-blikvangers met netten worden snoeppapiertjes in alle mogelijke maten en kleuren, plastic zakken, boodschappentasjes en reclamefolders de gecultiveerde natuur ingeslingerd. Bij de picknicktafel en grote kei is er prachtig uitzichtpunt over natuurgebied in Gytsjerk, maar er ligt altijd afval rond de blikvanger, soms komt het vandaar in de waterkant. Wie vanuit Oentsjerk binnendoor naar Aldtsjerk fietst, ziet een blikvanger waaronder zelden afval ligt. In recreatie-natuurgebied It Bûtenfjlid in Ryptsjerk ligt vaak afval onder de blikvanger en dit waait vandaar ook wel in bomen en struiken.
BLIKMIKKER
Er zijn veel verschillende blikvangers, bijvoorbeeld de blikmikker van Stedon, een in Openbare inrichting & leefbaarheid gespecialiseerd bedrijf. De 90 x 100 x 250 cm diepe, brede en hoge blikmikker is volbad verzinkt met 2-laagse poedercoating en heeft onder de mikruimte een verzinkte binnenbak van 140 liter inhoud voor verrijdbare binnenbak of vuilniszakhouder. Stalen blikmikkers en blikvangers zijn metaalkleurig, groen, rood of soms blauw. In Bruinisse staat een okergele blikvanger met kettingdelen voor de mond om wegwaaien te voorkomen. In Eindhoven hebben leerlingen van een school een opvallende blikmikker ontworpen met rond de mond grote gekleurde bloembladen.
PEUKENPAAL
Voor opvang van peuken zijn er diverse peukenpalen. Een opvallend peukenpaal is de thermisch verzinkte, gepoedercoate en absurdistisch grote peuk van 108,5 cm hoog, ø 12,5 cm. Deze peukenpaal lijkt bijna een kunstwerk met uitneembare binnenbak in de witte omhoogstekende filterkop boven de naturel ineengedrukte zigzag basis die de ineengedrukte peuk verbeeldt. Een peuk is niet goed voor het milieu, maar bij peukenpalen liggen ze zelden op de grond. De ANWB plaatste lang geleden al borden met ‘Laat niet als dank voor het aangenaam verpozen de schillen en de dozen …’. Nu dumpen veel wandelaars en op eigen kracht of milieubelastend elektrisch rijdende fietsers of elektrisch of op fossiele brandstof rijdende motorrijders en chauffeurs uit gemak consumptieafval waar het niet hoort tot vuilniszakken aan toe en daar zijn blikvangers en blikmikkers niet voor bedoeld.
FOTO’S: Gerhild van Rooij
1. Blikvangernet, Ryptsjerk bij fietspadentree natuur-recreatiegebied It Bûtenfjild bij sluis.
2. Platgeslagen blikje onder blikvanger bij Zwerfkei Gytsjerk, na een maand.
3. Plastic zak en veter, niet ver van Blikvanger bij fietspadentree it Bûtenfjild, Ryptsjerk.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.
