TE ZIEN IN… Aflevering 349: Ton van ’t Hof, Landschappen 2023, een ode aan Noardeast-Fryslân
BRANTGUM – Dagboekenschrijver, tekenaar, dichter, wandelaar en veteraan Ton van ’t Hof (1959) uit het ten noordwesten van Dokkum gelegen dorp Brantgum bundelde in Landschappen 2023, Gaia Chapbook 33, sfeertekeningen. Het boek bevat een introductie en 48 in digitale streken en vegen uitgevoerde landschapstekeningen die chronologisch geordend een ware ode zijn aan het landschap in Noardeast-Fryslân.
BRANTGUM – Dagboekenschrijver, tekenaar, dichter, wandelaar en veteraan Ton van ’t Hof (1959) uit het ten noordwesten van Dokkum gelegen dorp Brantgum bundelde in Landschappen 2023, Gaia Chapbook 33, sfeertekeningen. Het boek bevat een introductie en 48 in digitale streken en vegen uitgevoerde landschapstekeningen die chronologisch geordend een ware ode zijn aan het landschap in Noardeast-Fryslân.
NIET VLAK, NIET KLEIN
Januari 2020 verhuizen Ton en zijn vrouw Hennie vanuit Leeuwarden naar Brantgum, gemeente Noardeast-Fryslân, en beginnen er aan de restauratie, verbouwing en herinrichting van hun onderkomen met grote tuin. Van ’t Hof stelt in: De wereld zien is jezelf leren kennen. Dagboek 2024 Over George Oppen (dichter), Afghanistan & dingen van de dag: “3 januari 2024: Wie geen oog heeft voor terpen en sloten en dijken zou van mening kunnen zijn dat ik in een vlakke streek woon.” Brantgum is eeuwen voor onze christelijke jaartelling ontstaan als radiale terp op een kwelderwal. Die terp is in 1853 doorsneden door de weg van Dokkum naar Holwerd, (provinciale N456). In zijn Logboek 2020. Een keuze uit de blogberichten, gaia Chapbook 15, schrijft Van ‘t Hof: “24 april 2020. In onze bloeiende prunus: tien, vijftien reuzenhommels.” Daaronder en voorin het logboek staat: “Het zwerk, de hemellichamen, de bossen, bergen en rivieren; dat zijn geen kleine thema’s (Walt Whitman).” De grootse landschappen in Landschappen 2023 sluiten daarop aan.
HERINNERING, EEN MOMENT
Van ’t Hof is begin 2018 van traditioneel schilderen en tekenen overgestapt naar digitaal tekenen en neemt zijn tablet en tekenpen mee op fiets- en wandeltochten. Hij legt en plein air de sfeer van de verschillende landschappen vast als herinnering aan het moment. Natuurliefhebbers, kunstkijkers, inwoners van Noardeast-Fryslân en wandelaars, hardlopers, fietsers, rolschaatsers, schippers, ruiters en chauffeurs die door dit gebied komen, zouden wel eens meer oog kunnen krijgen voor het gecultiveerde agrarische landschap wanneer ze zijn impressies op zich laten inwerken. Kunstenaars moeten in de buitenlucht snel beslissen en handelen om de sfeer van het moment te kunnen pakken. Veteraan Van ’t Hof moest als leidinggevende tijdens missies snel situaties en terreinen kunnen overzien op schermen en in het veld en zo nodig direct actie ondernemen of on hold blijven. Tekenen begint eveneens met het juiste standpunt kiezen, de afstand tot het onderwerp inschatten en afwegen wat de kaders worden. De alertheid en doelgerichtheid daarvoor zijn bij Van ’t Hof altijd aanwezig.
BEELDKRONIEK
Van ‘t Hof vindt het in 2024 een nadeel dat de uniciteit van zijn beeldende werk met de overstap naar digitaal werken verloren is gegaan. Het Engelstalige boek Landscapes 2022, gaia artbook, bevat volgens de auteur voornamelijk tekeningen die buiten in Noardeast-Fryslân op iPad zijn gemaakt, een enkele keer naar foto of uit herinnering en is alleen als hardcover te bestellen. Het naar hartenlust haarscherp delen van zijn werk, zoals in het e-book Landschappen 2023 vindt Van ‘t Hof een enorm voordeel. Het boek is ook als paperback te bestellen en diverse landschapstekeningen als grote print op canvas of behang. De reeks uit 2023 boeit en brengt als beeldkroniek het jaar rond de veelzijdigheid van het monumentale landschap in kaart, de reeks uit 2022 heb ik niet gezien. In Landschappen 2023 schrijft de tekenaar dat het digitale medium talloze mogelijkheden biedt, waarbinnen hij nog veel ontdekken kan. “Elke tekening is een avontuur. De meeste tekeningen geven het Noordoost-Friese weidse landschap weer, gekenmerkt door lucht en leegte of ruimte, in plaats van titels krijgen ze een nummer.” Met die nummering verstrijkt ook de tijd en nummeringen bakenen periodes af, zoals in rapportages. Uit de dagboeken (2020 t/m 2024) komt naar voren dat Van ’t Hof als ongedurige levensgenieter naast actie, verbeelding, beeldende kunst en literatuur nodig heeft; ook op missie stortte hij zich in zijn vrije tijd in gedichten en andere literatuur, het hoort bij hem. In ambities & verlangens, dagboek 2021 schrijft hij op 5 januari: ‘De kunst van iedere kunstenaar gaat over zijn leven; waar zou het anders over kunnen gaan?’ en op 6 januari: ‘Schilderen is een ander woord voor voelen.’
TWEELEDIG
Landschappen tekenen is tweeledig kijken, op afstand naar het landschap buiten en dichtbij naar de weergave. Tekenen is overzicht vinden, dat kan rustgevend zijn. Elk beeld is een ordening vanuit de eigen vrijheid, een momentopname van het landschap gekleurd door de stemming van de maker. Diepe concentratie laat al het andere even verdwijnen. De maker is alleen te vinden in het ritme van lijnen of streken of in kleuren. Het is een uitdaging om de dynamiek in alle seizoenen bij de verschillende weertypes te verbeelden en de wisselende stemmingen bepalen mede of een tekenaar zo getroffen wordt dat het tot een samengebalde reflectie kom. Wat trekt de aandacht? Lichtval, vegetatie die bepaalt of de ruimte open of deels verscholen is, luchten, meer of minder zichtbare verten, ritmes van wegen, dijken, afscheidingen, opvallende hoogten of laagten die het land benadrukken, of het water? Het motto: ‘Natuurgetrouwheid is niet de waarheid’, van Henri Matisse, in Landschappen 2023, geeft aan dat Van ’t Hof meer wil weergeven dan precieze gedetailleerde vormen. Net als Matisse geeft hij een sfeer weer waaruit het getekende landschap oprijst dat evengoed een momentopname van zijn stemming is, die misschien zichtbaar wordt in de kracht en directere of terughoudender lijnvoering, of keuze voor invulling of leegte, rust of dynamiek.
FOTO’S
1. Ton van ’t Hof. 2024. Landschappen 2023, cover, digitale tekening #1303 (idem pagina 51).
2. Ton van ’t Hof. 2022. Ambitie& verlangens, dagboek 2021, gaia chapbook 19, cover.
3. Landschappen 2023, pagina 17, digitale tekening #1057.
4. Idem, pagina 23, digitale tekening #1098.
Tip, zie: Gaiachapbooks
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.
