Thús Wonen zet huurders in de tocht: “Schieten met een kanon op een mug”
DE WESTEREEN – Bij de verduurzaming van 55 woningen in De Westereen kreeg vrijwel elk huis een warmte terugwin installatie (WTW-systeem), bedoeld voor comfort, gezondheid en energiebesparing. In de praktijk ervaren meerdere bewoners het tegenovergestelde: tocht, geluidsoverlast en gezondheidsklachten. Dat blijkt uit onderzoek van RTV NOF.
Angelique woont inmiddels negen jaar in haar woning in De Westereen en sinds twee jaar samen met haar man Bertien. Begin 2024 kwam Thús Wonen voor het eerst langs om de plannen voor groot onderhoud aan hun woning toe te lichten. Het werd de bewoners al snel duidelijk dat ze geen stem hadden in de aanpassingen van de woning. De warmte terugwin installatie mochten ze niet weigeren, was in een brief te lezen. “Als je het systeem niet neemt, wordt er ook niets anders gedaan”, was de boodschap. “Dan zouden we ook geen nieuwe badkamer en geen isolatie krijgen. Het was alles of niets”, aldus Bertien.
Tekst loopt door onder de video
Niet veel later begonnen de werkzaamheden waarbij de spanningen tussen de uitvoerder en het stel al snel hoog oplopen. Er werd ruw omgegaan met hun spullen, opruimen gebeurde nauwelijks en de overlast stapelde zich op tot het punt dat het bijna escaleerde. Naar eigen zeggen kostte het de twee bijna hun huwelijk door alle stress en spanning
Bertien & Angelique van den Dungen
Lawaai en tocht
Een aantal maanden na de werkzaamheden, hebben ze inmiddels het geïnstalleerde WTW-systeem uitgezet. Volgens de bewoners sloeg het systeem geregeld ongecontroleerd aan, vaak midden in de nacht. “Het systeem maakte dan zo’n lawaai dat we er wakker van werden. We zijn allebei nog steeds verbaasd dat dit zomaar in onze woning is gezet, zonder dat we daar echt voor konden kiezen.” Daarnaast moeten de filters binnen korte tijd vervangen worden, wat de bewoners telkens 25 euro kost en het comfort ontbreekt.
Met name de tocht is het stel een doorn in het oog: “De thermostaat staat op 20, maar het voelt als 18 graden. We zitten standaard met een deken op de bank. Je voelt de trek als het apparaat aan staat, alle deuren waren ingekort, die hebben we zelf weer langer gemaakt” Ook bezoek kreeg last van de tocht: “Ze belden de volgende dag: Wat was het koud bij jullie, we zijn ziek geworden.”
“Schieten met een kanon op een mug” – Hoogleraar David Smeulders
David Smeulders, hoogleraar energietechnologie aan de Technische Universiteit Eindhoven, bekeek op verzoek van RTV NOF de situatie in De Westereen: “Deze units zijn qua capaciteit eigenlijk te groot voor deze woningen. Dit is schieten met een kanon op een mug.”
Volgens Smeulders kunnen bewoners last krijgen van tocht en droge lucht als het systeem niet goed is ingeregeld. Bovendien is het lastig als bewoners geen grip hebben op het gebruik. De fabrikant zelf noemt in productinformatie dat het systeem vooral geschikt is voor grotere nieuwbouwwoningen. “Ik vraag me af wat dit apparaat in deze woning doet, want dit zijn toch echt kleine woningen”, aldus Smeulders.
Geen keuzevrijheid
Thús Wonen erkent in een reactie dat er voor bewoners geen keuze mogelijk was. “We kunnen om technische en bouwfysische redenen geen gedeeltelijke verbeteringen doorvoeren. Als we wel isoleren maar geen goed ventilatiesysteem aanbrengen, vergroten we het risico op vocht, schimmel en gezondheidsklachten.” De corporatie benadrukt dat het totale renovatiepakket nodig was om te voldoen aan de energienormen.
Thús Wonen: “Filters of wennen”
Thús Wonen laat weten dat de meeste klachten te maken hadden met “verstopte of oude filters” en stelt dat er geen openstaande klachten meer zijn. “Wat als tocht wordt ervaren, is in feite luchtcirculatie.” Volgens de woningcorporatie zijn de systemen uitgebreid getest in een proefwoning en technisch geschikt bevonden.
De woningcorporatie vindt dat bewoners voldoende zijn geïnformeerd via nieuwsbrieven, bezoeken en onderhoudsinstructies. Mochten er nog klachten zijn, dan kunnen deze gemeld worden: “We blijven bereikbaar en leren van de ervaringen. Er komt ook deze zomer een evaluatie als het systeem een jaar in gebruik is”
Volgens Thus Wonen is het systeem vooral een kwestie van wennen. “Het is alsof je ineens in een vollere, modernere auto stapt. De snelheid blijft hetzelfde, maar het sturen en schakelen voelt ineens heel anders. Je moet opnieuw leren omgaan met hoe alles werkt”, legt de directie van Thús Wonen uit.
Niet alle bewoners zijn ontevreden. Een van hen laat weten juist tevreden te zijn met het resultaat: “Het huis is beter geïsoleerd, ’s zomers is het koeler en in de winter warmer, dus ik ben er heel erg tevreden over.”
Structureel probleem
De kwestie roept vragen op over de aanpak van verduurzaming in sociale huurwoningen. Technisch klopt het misschien op papier, maar werkt het ook in de praktijk? Smeulders is daar duidelijk over: “Voor dit soort woningen zou ik kiezen voor natuurlijke ventilatie, type A – wat inhoudt dat je gewoon een raam open kunt zetten. Zoals in 70% van de Nederlandse huizen op dit moment het geval is.”
De situatie in De Westereen laat zien dat verduurzamen zonder overleg en maatwerk kan leiden tot vervreemding en frustratie. De Woonbond noemde het eerder “zeer kwalijk dat bewoners geen instemmingsrecht hadden”. Bovendien zei de Woonbond dat de wet niet is nageleefd door Thús Wonen door de werkzaamheden te bestempelen als groot onderhoud in plaats van renovaties. Daarmee werd het instemmingsrecht van de huurders omzeild.
Of het WTW-systeem alsnog zal worden omarmd door bewoners, moet blijken uit de evaluatie die Thús Wonen in de zomer van 2025 wil uitvoeren. Voor sommige bewoners is de schade al geleden; letterlijk en figuurlijk.
Vervolg
Wat gebeurt er als klachten blijven liggen en bewoners zich niet gehoord voelen? In het volgende artikel volgt RTV NOF het persoonlijke verhaal van Monica de Boer, die maandenlang streed voor erkenning van haar klachten. Daarmee staat ze symbool voor de frustratie en stress die kan ontstaan als inspraak ontbreekt.
Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek www.svdj.nl.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.
