LEEUWARDEN – Tegenwoordig kun je een mobilofoon gebruiken in je voertuig om te communiceren met ander. Mogelijk denk je dat dit systeem nog vrij nieuw is, maar dit is bepaald niet het geval. Al in 1934 begon dit proces namelijk. Destijds was het radiolaboratorium van de PTT aan het experimenten met het bouwen van een verplaatsbare zendontvanger. De eerste proeven werden genomen met een radioverbinding op de korte golf, dit werd gedaan in het gebied van circa 60-70 Megahertz. Ook werd een antenne met een lengte van maar liefst 1 meter gebruikt. Gelukkig is dat inmiddels niet meer het geval. 

Peilauto’s van de Radiocontroledienst 

De zendontvangers werden vervolgens ingebouwd in de peilauto’s van de RCD, oftewel de Radiocontroledienst (tegenwoordig Agentschap Telecom). Deze voertuigen werden ingezet om illegale zenders op te sporen. Diverse auto’s waren nodig om de illegale zender uit te peilen, wat gedaan werd vanaf verschillende locaties. De zendontvanger werd hierbij gebruikt zodat de peilauto’s met elkaar konden communiceren. Tot de creatie van de mobilofoon was de communicatie beperkt. Een vaste telefoon kon namelijk alleen gebruikt worden, wat gedaan moest worden op gezette tijden. Hierbij was men vooral aangewezen op de medewerking van particulieren. Oorspronkelijk was de RCD opgericht door de PTT, tegenwoordig is Agentschap Telecom onderdeel van het Ministerie van economische Zaken.

Geconfisqueerd door de Duitsers

Nadat de RCD gebruik maakte van de zendontvangers gingen al snel anderen dit ook doen. Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog waren er ongeveer 150 stuks in gebruik genomen, wat gedaan werd door de politie, brandweer, elektriciteitsbedrijven en geneeskundige diensten. Helaas werden zo goed als alle installaties geconfisqueerd door de Duitse bezetters. Zo’n zendontvanger kreeg trouwens de naam mobilofoon. Pas na de oorlog kwam hier echt de grote doorbraak van. Destijds werden gesloten mobilofoonnetten grootschalig geïntroduceerd, terwijl ook het eerste openbare mobilofoonnet in gebruik werd genomen.

Gesloten mobilofoonnetten 

Gesloten gebruikersgroepen waren de eerste gebruikers van de eerste mobilofoonnetten, wat na de einde van de oorlog steeds vaker het geval was. Voorbeelden hiervan waren onder andere de politie en brandweer. Deze instanties beschikten over één of meerdere vaste posten en een paar mobiele stations. Daarnaast werden ook draagbare portofoons gebruikt, maar de reikwijdte hiervan was een stuk kleiner. Een mobilofoon kan namelijk binnen een straal van ongeveer 15 kilometer bereikt worden rond de centrale post, terwijl de portofoon maar een reikwijdte van circa 5 kilometer had. Hierdoor werd de mobilofoon destijds dus een stuk meer gebruikt dan de portofoon.

Open mobilofoonnetten

Pas in 1949 introduceerde de PTT het eerste openbare mobilofoonnet. Dit kreeg de naam het Openbaar Landelijk Net, wat je moet zien als de voorloper van het autotelefoonnet. In eerste instantie bestond het ONL uit ongeveer tien zend/ontvanginstallaties in het midden van Nederland. Dit net werd later uitgebreid, waarna in 1951 het landelijk dekkende net voltooid was. Dit net werd gevormd door 35 zend/ontvanginstallaties. Deze installaties werkten in de 80 MHz band. Tijdens de Watersnoodramp in 1953 bleek het ONL zeer nuttig te zijn, maar alsnog was er veel kritiek. Alsnog bleef het Openbaar Landelijk Net in dienst tot 1986, ondanks alle bezwaren dus.