INGEZONDEN REACTIE: Bestuurlijke reanimatie Dantumadiel

FEANWÂLDEN – Een reactie n.a.v. de column van Hillbrand Visser (CDA) over Dantumadiel in het Friesch Dagblad van 10 januari jl. Het stuk komt over als grote-stappen-snel-thuis dat uitkomt bij een fusie. Welnu, dat is één oplossing.

Het argument, dat bij kleinere gemeenten het contact tussen politiek en burger beter is, faalt. Dat laat Dantumadiel, met nauwelijks 19.000 inwoners prominent zien. De publieke tribune bij de raadsvergadering is nauwelijks bezet. De gemiddelde inwoner komt naar het gemeentehuis voor een bouwvergunning, paspoort, rijbewijs of WMO. Op vergaderingen van de politieke partijen komt slechts een fractie van het aantal leden.

Een substantieel deel van de publieke dienstverlening aan haar eigen burgers kon niet langer worden geleverd en is letterlijk op afstand gezet in het voormalige gemeentehuis te Dokkum. Het college presenteerde jarenlang een cumulerend miljoenentekort, waarna de rekening in de vorm van bijv. een stevige OZB-verhoging gedeponeerd werd bij de inwoners. Het college met drie bijna full time wethouders, een burgemeester en een gemeentesecretaris, is schromelijk ’overgekwantificeerd’ en soupeert het substantiële bedrag van ca. €450.000 op van de jaarlijkse begroting. Dit is bijna 1% van de totale gemeentebegroting, terwijl met nog geen 19.000 inwoners Dantumadiel één van de kleinste gemeenten van Fryslân is, dat tamelijk geïsoleerd functioneert.

In 2020 maakte het college van Dantumadiel zijn ambitie bekend, van de gemeente landelijk de modernste gemeente te willen maken. De huidige coalitie lijkt echter geen idee te hebben hoe Dantumadiel er over 10 jaar voor staat.

Fusie?!
De andere drie gemeenten in de regio NOF lijken last te hebben van vergelijkbaar ‘onderliggend lijden’ als Dantumadiel. De gehele regio kan worden gekenschetst als een krimpregio; de regio vergrijst; raakt ontgroend en ontzorgd. In 2013 werd geprognosticeerd, dat in 2030 80% van de bevolking van NOF de gemiddelde leeftijd van 75 jaar zal hebben. De bijbehorende gevolgen zijn evident: hart- en vaatziekten, dementie, eenzaamheid etc. De vraag is in hoeverre heeft o.m. Dantumadiel proactief een langetermijnvisie ontwikkeld voor infrastructuur, zorg, gezondheid en huisvesting. NB: over maximaal twee raadsperiodes is het 2030!

Het getuigt van naïviteit, berusting en weinig realiteitszin toen drie burgemeesters recent in de Leeuwarder Courant lieten optekenen, dat de regio gevoelsmatig [!] de wind in de zeilen heeft. Volgens het CBS komt de ergste krimp nog. De burgemeester van Dantumadiel stelt:’ It krimpsticker moat derôf.’ Ik zeg dan : Oan ‘e slach! , der is al jierren krimpsubsydzje beskikber.

Het gemeentehuis in Damwâld staat nagenoeg leeg en lijkt mij geschikt te maken voor senioren- en startersappartementen en een dorpshuis/MFC; een even innovatief, als sociaal-maatschappelijk en duurzaam verantwoord project. Wellicht een idee om voor nu of later in alle dorpshuizen een gemeentelijk dienstverleningsloket in te richten? Zo’n ‘agentschap’ kan – aangevuld met een politiek-bestuurlijke spreekuurfunctie – even effectief als financieel aantrekkelijk uitvallen voor de dienstverlening aan de burgers.

Reëel alternatief voor heel NOF is dat de vier gemeenten gezamenlijk of afzonderlijk zich opnieuw gaan beraden op de bestuurlijke NOFA-schets (Noordoost Friese Alliantie) van omstreeks 2005/2006. Met een inwonertal van ca.125.000 inwoners zou de grootste gemeente van Fryslân ontstaan. Een dergelijke bestuurlijke herschikking levert stevigere externe bestuurlijke invloed op en vooral kansen voor de inwoners:

• meer zeggenschap door zelfsturende dorpen,
• schaalverkleining politie;
• stimuleren ‘eigen’ werkgelegenheid;
• i.vm. de neerwaartse demografische ontwikkeling meer aandacht voor zorg en het Sociaal Domein;
• centraliseren regievoering op volkshuisvesting voor ouderen en jongeren;
• accentueren grote diversiteit aan woon- en recreatiemogelijkheden en

Dat politiek Dantumadiel forse toekomstgerichte keuzes moet maken is onontkoombaar. Bijvoorbeeld:
A. zelfstandig blijven, incl. lange-termijn-toekomstvisie;
B. enkelvoudig fuseren met NE-F;
C. in delen fuseren met AK, NE-F en TD;
D. volledig opgaan in een alsnog te vormen gemeente NOFA.

Bij een eventuele bestuurlijke herschikking in NOF zie ik een ondersteunende rol van de provincie. Wellicht is een interpellatiedebat het overwegen waard. voorafgaand aan de verkiezingen, waarin de beraadslaging verloopt via een Socratische dialoog tussen coalitie én oppositie.

Feanwâlden, Jos Debreczenyi

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail