Het Rijk en de provincies Fryslân en Groningen hebben nieuwe afspraken gemaakt over de vaarweg tussen Lemmer en Delfzijl. Het Prinses Margrietkanaal (Fryslân) en het Van Starkenborghkanaal en het Eemskanaal (beide in Groningen) worden eigendom van het Rijk. Het Rijk wordt nu verantwoordelijk om deze hoofdvaarweg op orde te houden. De belangrijkste zijtakken van de vaarweg blijven in eigendom van de provincies. Het Rijk wil een eenmalig bedrag aan de provincies betalen voor het jaarlijkse beheer en onderhoud. Met dit afkoopbedrag hebben de provincies de kans om ieder zelf te bepalen waar de prioriteiten liggen en dit zelf op te pakken.
Gemaakte afspraken over opwaardering van de hoofdvaarweg gaan door volgens afspraak. De vaarweg wordt geschikt gemaakt voor grotere schepen (max. afmetingen van 110 bij 11.4 meter en meerbaksduwvaart). Het Rijk betaalt en de provincies voeren het werk uit (zoals baggeren en ophogen van bruggen). Het Rijk wordt verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud. Hierbij laat ze de provincies wel o.a. de bediening van de bruggen en sluizen doen. Dit is efficiënt, omdat provincies ook de aangrenzende vaarwegen beheren.
De belangrijkste zijtakken van de hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl zijn het Van Harinxmakanaal (in Fryslân) en het Winschoterdiep incl. aansluitend gedeelte van de Rensel (in Groningen). Het Rijk betaalde een jaarlijkse vergoeding voor het reguliere beheer en onderhoud. Met het afkopen hiervan, ligt de verantwoordelijkheid bij provincies om zelf te kiezen waarvoor en wanneer ze het geld willen inzetten.
Gedeputeerde Sietske Poepjes: “Met deze afspraken krijgen we structureel meer geld van het Rijk. 2,6 in plaats van 2,1 miljoen voor jaarlijks beheer en onderhoud. Samen met de afkoopsom voor achterstallig onderhoud kunnen we rap aan de slag om achterstanden aan het Van Harinxmakanaal weg te werken. Denk bijvoorbeeld aan de verbetering van de oevers tussen Deinum en Harlingen. Het is een boppeslach voor zowel de binnenvaart als de pleziervaart. Ik verwacht dat de Staten instemmen met dit mooie resultaat.”
Bedragen
Het Rijk wil 95 miljoen euro aan provincie Fryslân betalen voor: de afkoop van het beheer en onderhoud (58 miljoen), achterstallig onderhoud (6 miljoen en nog nader vast te stellen bedrag) en de afkoop van vervanging van kunstwerken zoals bruggen en sluizen (31 miljoen). Vervanging gaat om de komende 30 jaar. De Tjerk Hiddessluizen in Harlingen valt hierbuiten. Over deze sluis wordt nog een aparte overeenkomst gemaakt met het Rijk.
Vervolg
Provinciale Staten buigen zich in december over dit voorstel. Als ze akkoord gaan, valt het Van Harinxmakanaal per 1 januari 2012 al onder de (financiële) verantwoordelijkheid van de provincie Fryslân. De overdracht eigendom en beheer van de hoofdvaarweg moet uiterlijk 1 januari 2014 organisatorisch zijn ingesteld.