TE ZIEN IN… Aflevering 351: Bescheiden eerbetoon bij Toorts voor verzetsheld P.M. van Baerdt van Sminia in Aldtsjerk
ALDTSJERK – Bescheiden eerbetoon verzetsman Jhr. Mr. Paul Marinus van Baerdt van Sminia, geboren 27 maart 1901, Leeuwarden en 15 april 1945 in Santbostel gefusilleerd. Hij was de oudste van vier kinderen van de tot de landadel behorende Jhr. Hobbe van Baerdt van Sminia, eigenaar/bewoner van De Klinze en aristocratische Tjallinga Aurelia Wilhelmina van Welderen barones Rengers.
ALDTSJERK – Bescheiden eerbetoon verzetsman Jhr. Mr. Paul Marinus van Baerdt van Sminia, geboren 27 maart 1901, Leeuwarden en 15 april 1945 in Santbostel gefusilleerd. Hij was de oudste van vier kinderen van de tot de landadel behorende Jhr. Hobbe van Baerdt van Sminia, eigenaar/bewoner van De Klinze en aristocratische Tjallinga Aurelia Wilhelmina van Welderen barones Rengers.
ALDTSJERK, EEN GEBAAR UIT RESPECT
Aldtsjerk gonsde april en mei van activiteiten bij en vanuit De Klinze, maar hoeveel mensen daar ook bij betrokken waren, aan deelnamen of op afkwamen, bij de toorts voor de verzetsheld op de begraafplaats bij de kerk bleef het leeg en stil. Vanuit de tegenover het kerkhof gelegen Galerie Bloemrijk Vertrouwen plaatsten ondergetekende en Andries Tóth als particulieren op 4 mei als enigen enkele bloemen in de spijlen van het hek van het familiegraf van de familie Van Sminia. De rood-wit-blauwe bloemen staan, ter hoogte van de monumentale eretoorts ter ere van P.M. van Baerdt van Sminia aan de hekzijde tegenover de grafheuvel van de familie Van Sminia. Op deze toortszuil staat de tekst DEN VADERLAND GETROUWE. Friesland telt meer toortsen en telt ook meer monumenten voor de in Aldtsjerk herbegraven P.M. van Baerdt van Sminia, oud-burgemeester van Utingeradeel. De toorts op het kerkhof van Aldtsjerk wordt niet meegenomen in routes langs graven van verzetshelden in de Trynwâlden. Bij de andere monumenten voor verzetsheld Van Baerdt van Sminia werden en worden wel vaak bloemen gelegd en gehangen, zelfs in coronatijd.
MEER GEDENKTEKENS VOOR P.M. VAN BAERDT VAN SMINIA
EREPLAATS IN PROVINCIEHUIS, LEEUWARDEN
De teksten op de onderstaande genoemde monumenten spreken voor zich. Op de door Hendrik J.J. Dannenburg ontworpen bronzen Plaquette voor S.M. van Haersma Buma (Wymbritseradeel) en P.M. van Baerdt van Sminia (Utingeradeel) in het Provinciehuis van Friesland te Leeuwarden staat links: ‘MR. S.M. VAN HAERSMA / BUMA / BURGEMEESTER VAN / WYMBRITSERADEEL /† 11 DEC. 1942 NEUENGAMME’. Rechts: ‘JHR. MR. P.M. VAN BAERDT
VAN SMINIA/ BURGEMEESTER VAN / UTINGERADEEL / † 15 APRIL 1945 SANDBORSTEL’./ De tekst onderaan de gedenkplaat luidt: ‘STANTVASTICH IS GHEBLEVEN / MIJN HERT IN TEGHENSPOET’.
HERINNERD IN ALDEBOARN, 1948
In april 1945 kwamen ongeveer 9500 gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme en zijn buitenkampen naar Santborstel in Duitsland. Meer dan 3000 van hen overleden tijdens het transport, in het kamp en de eerste weken na de bevrijding. Een door Johan Groenestein ontworpen Gedenkraam voor burgervader Paul Marinus van Baerdt van Sminia in de Doelhôftsjerke in Âldeboarn, herinnert er aan. Âldeboarn maakte deel uit van Utingeradeel en ligt nu in Heerenveen. Paulus Marinus trouwde op 30 november 1927 te Apeldoorn met Elisabeth van Geen, werd in 1934 burgemeester van Utingeradeel en woonde met het gezin in Âldeboarn. In 1935 werd hij ook voorzitter van de Veenpolder De Deelen. Op het herdenkingsraam staat: ONS LEVEN / ZIJ ZIJN / STERVEN WAARDIG // Jhr. Mr. MARINUS van BAERDT van SMINIA / * 27 MAART 1901 † 15 APRIL 1945. Het in Atelier Bogtman vervaardigde herdenkingsraam werd op 15 april 1948 onthuld door de zonen Hobbe en Frans van Baerdt van Sminia. Lykele van der Ven vertelde hier in onder meer 2023 over het raam en leven van de in Santbostel gefusilleerde jonkheer.
GEËERD IN HASKERDIJKEN, VEENPOLDER DE DEELEN, 1951
In juli 1951 is in Haskerdijken in voormalig Utingeradeel nu gemeente Heerenveen, nog een plaquette voor P.M. van Baerdt van Sminia onthuld. Op deze in de buitenmuur van gemaal De Deelen ingemetselde stenen plaquette staat:
‘UIT ERKENTELIJKHEID / JEGENS / JHR. MR. P.M. VAN BAERDT VAN SMINIA/ VAN 18 SEPTEMBER 1935 TOT 15 APRIL 1945 / VOORZITTER VAN DEN VEENPOLDER / ‘DE DEELEN’. // IN GEVANGENSCHAP, WEGENS VERZET TEGEN / DEN VIJAND, OVERLEDEN TE SANTBOSTEL/ BIJ ROTHENBURG (DUITSCHLAND.) // BIJ HET BESTUUR ZAL ZIJN NAGEDACHTENIS / IN HOOGE EERE BLIJVEN.’
HERDACHT IN AKKRUM, 2005-2006
De tekst op de, in opdracht van J. Eijzenga, Akkrum en J. van Woorden, Terherne, door Ids Willemsma ontworpen Gedenkbank bij de Terptsjerke in Akkrum hoofdplaats van de voormalige gemeente Utingeradeel, nu deel van gemeente Heerenveen, luidt: BOARGEMASTER P. M. VAN BAERDT VAN SMINIA *1901 – 1945 DE KAAI NEI DE FRIJHEID WIE DE SKOATTEL OP IT LIBBEN. Het in rvs (roestvrij staal) uitgevoerde monument is in 2005 ontworpen en op 4 mei 2006 onthuld.
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.
