[Advertenties]
VIDEO: Dit is waarom Schier de dupe is van 500 jaar oud grensconflict tussen Nederland en Duitsland · Foto('s): Omrop Fryslân
  Omrop Fryslân

VIDEO: Dit is waarom Schier de dupe is van 500 jaar oud grensconflict tussen Nederland en Duitsland

woensdag 07 mei 2025

SCHIERMONNIKOOG – Waar in het water van de Eems ligt nu precies de grens tussen Nederland en Duitsland? Die vraag zorgt al honderden jaren voor ergernis tussen beide landen. Een vraag die zelfs in 2025 nog behoorlijke impact heeft op het gebied, zo schrijft Omrop Fryslân.

Tekst loopt door onder de video

 

Misschien is het je wel eens opgevallen op de kaart met maritieme grenzen van Nederland. De grens begint voor de kust van Zeeland, maar eindigt een heel stuk boven Schiermonnikoog midden in de Noordzee. Dat komt omdat Nederland en Duitsland het al 561 jaar niet eens kunnen worden over waar nu precies de grens in de Eems ligt.

Het is het resultaat van een grensconflict dat teruggaat naar de middeleeuwen. Datzelfde grensconflict zorgt tegenwoordig voor extra hindernissen bij zowel de gaswinning boven Schiermonnikoog als het aansluiten van grote windparken op de Noordzee. Hoe zit dat precies?

Roomse keizer

Ulrich I Cirksena was een Oost-Friese Rijksgraaf. In 1464 had hij gebieden in het hedendaagse Duitsland en Fryslân in zijn bezit. Maar de grenzen van zijn gebied waren niet helemaal duidelijk. Daarom deed hij een beroep op de Roomse keizer, Frederik III. Die kwam met een zogenaamde ‘leenbrief’. Daarin stond dat de Eems volledig bij Oost-Friesland (nu Duitsland) hoorde. Maar volgens historicus Oebele Vries van de Fryske Akademy riep dat meer vragen op dan antwoorden.

In 1558, bijna honderd jaar later, hebben de Oost-Friezen dan ook een ’truc’ uitgehaald, zegt Vries. “Sy fregen om bekrêftiging fan de brief. Mar dêryn hiene se sels derby set dat it gie om de folsleine Iems. En de keizer hat dy brief bekrêftige.”

Napoleon

In 1795 viel Frankrijk, onder aanvoering van Napoleon Bonaparte, Nederland binnen. Tijdens de Franse bezetting werden verschillende bestuurlijke hervormingen doorgevoerd. Zo werd in 1806 het Koninkrijk Holland gevormd. Een jaar later kwam de regio Oost-Fryslân bij dat koninkrijk en zodoende was het conflict tijdelijk opgelost.

Een paar jaar later, na de nederlaag van Napoleon, laaide het conflict weer op. Oost-Fryslân was immers geen onderdeel meer van Nederland. Duitsland wilde terug naar de situatie van vóór 1807, maar volgens Nederland zou de grens in het midden van de Eems moeten liggen.

Eems-Dollardverdrag

In 1960 zijn er wel afspraken gemaakt over samenwerking. Zo is er een commissie, waarin zowel de Nederlandse als de Duitse Rijkswaterstaat samen overleggen over het beheer van het gebied.

Ook werd toen een grens vastgesteld, maar dat was alleen maar voor een klein stukje vanaf de kust. Over het stuk door de Eems tot voorbij de Waddeneilanden bleef de discussie bestaan.

Geen grens op de kaart

Er is nog steeds geen overeenstemming over waar de grens tussen Duitsland en Nederland feitelijk ligt. Daarom staat die grens officieel ook niet ingetekend op de kaart met maritieme grenzen.

Stroomkabel

Zo speelt het conflict een rol bij de aanleg van stroomkabels van windparken op de Noordzee naar de Eemshaven. Noordelijke bestuurders hebben namelijk een grote voorkeur uitgesproken om die kabel door de vaargeul van de Eems te leggen, de zogenaamde Oude Westereemsroute.  Maar daar is dus toestemming van Duitsland voor nodig. Volgens het ministerie van Klimaat en Groene Groei is verschillende keren aangegeven dat de Duitsers die toestemming niet zullen geven. En dus zegt minister Sophie Hermans geen andere optie te hebben dan de kabel onder Schiermonnikoog door te trekken.

Actueel

De vraag van Rijksgraaf Ulrich I Cirksena van Oost-Fryslân uit 1464 is daarmee nog steeds niet beantwoord. Sterker nog, het honderden jaren oude geschil over een grenslijn in het water is misschien wel actueler dan ooit.

Hebben de Duitsers gelijk?

Al is het voor historicus Oebele Vries een uitgemaakte zaak.”De Dútsers ha gelyk, en dat al hast fiifhûndert jier. Dat sis ik net graach, mar we kinne net om de bekrêftiging út 1558 hinne. Ek al is dy basearre op falske ynformaasje.”

Auteur: Omrop Fryslân
Heb jij nieuws of een opmerking? Stuur de redactie een WhatsApp.
Stuur je tip, video of foto's naar:
  0511-441202 of   nieuws@rtvnof.nl.
[Advertenties]
VIDEO: Dit is waarom Schier de dupe is van 500 jaar oud grensconflict tussen Nederland en Duitsland · Foto('s): Omrop Fryslân
VIDEO: Dit is waarom Schier de dupe is van 500 jaar oud grensconflict tussen Nederland en Duitsland · Foto('s): Omrop Fryslân
VIDEO: Dit is waarom Schier de dupe is van 500 jaar oud grensconflict tussen Nederland en Duitsland · Foto('s): Omrop Fryslân
  Omrop Fryslân
[Advertenties]
[Advertenties]

VANDAAG OP DE RADIO

105.0 - 105.8 - 107.0 - 107.3 - 107.8 FM
  • 00:00 - 19:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
  • 19:00 - 21:00
    Gospel Time
    Tjerkje Broersma
  • 21:00 - 23:00
    Wat Draaie Menu
    Martin van der Velde
  • 23:00 - 00:00
    It lûd fan Stêd, Waad en Wâlden
    Non-stop muziek met (regio)nieuws en weer.
© 1989 - 2025 RTVNOF · Contact · Tip de redactie · Ingezonden brieven · Disclaimer · Privacy Statement RTV NOF · Vrijwilliger worden?