VIDEO: Waarom zo bang voor verwarde personen? Een arm om de schouder werkt beter
DOKKUM – “Ik voelde me verbonden met de kosmos, alsof ik deel was van iets groters. Wat er precies in mijn hoofd gebeurde, valt moeilijk te omschrijven. Het voelde heel goed. Maar ik begrijp ook goed dat alles wat ik zeg raar klinkt.”
DOKKUM – “Ik voelde me verbonden met de kosmos, alsof ik deel was van iets groters. Wat er precies in mijn hoofd gebeurde, valt moeilijk te omschrijven. Het voelde heel goed. Maar ik begrijp ook goed dat alles wat ik zeg raar klinkt.”
Sjoerd-Klaas Steegstra weet het nog precies. Hij was net begonnen aan zijn studie aan de PABO bij NHL Stenden in Leeuwarden toen hij in een psychose raakte. Hij woonde tot zijn 21ste in Broeksterwâld en woont nu in Dokkum.
Sjoerd-Klaas is nu ervaringsdeskundige. Psychoses zijn volgens hem niet eng. Hij wil mensen helpen die onbegrepen gedrag vertonen of als ‘verward’ worden bestempeld. Dergelijke incidenten lijken steeds vaker voor te komen. In de media wordt bijna dagelijks melding gemaakt van mensen met verward gedrag die overlast veroorzaken of gevaarlijke situaties opleveren.
Tekst loopt door onder de video:
De politie grijpt regelmatig in – soms met geweld. Jaarlijks komen er zo’n 150.000 meldingen binnen. De politie vindt dat het kabinet meer moet investeren in de geestelijke gezondheidszorg (ggz).
Sjoerd-Klaas werd meerdere keren opgenomen in een ggz-instelling. Nu gebruikt hij zijn ervaring om anderen te helpen. Eén van zijn psychoses herinnert hij zich levendig: “Op het eerste lesuur van de nieuwe maand had ik ‘godsdienstige vormgeving’ van docent Jaap. Hij reed in een Saab met een bepaalde kleur. Op een gegeven moment raakte ik ervan overtuigd dat ik mee moest doen aan een hardloopwedstrijd – en daar tweede moest worden. Ik zag daar de logica van.”
Begrip is het begin
Volgens lector Nynke Boonstra van NHL Stenden en bestuurder bij ggz-organisatie KieN, veroorzaken de meeste mensen met psychische problemen géén overlast. “Je hoeft niet meteen bang te zijn,” zegt ze. Boonstra pleit voor een ander perspectief op mensen met onbegrepen gedrag.
De Friese politie kreeg vorig jaar 5.787 meldingen binnen, en in het eerste kwartaal van dit jaar al 1.469. Toch zegt Boonstra: “De cijfers zeggen niet alles. Je hebt veel meer informatie nodig om echt naar oplossingen te kijken.”
Vaak gaat het niet om mensen die ‘doordraaien’, maar om situaties waarin mensen tijdelijk geen uitweg meer zien: een ouder met dementie die verdwaalt, iemand die overstuur is na een relatiebreuk, of een persoon met schulden die dreigt zijn woning kwijt te raken. Boonstra: “Soms helpt het al om gewoon te luisteren.”
Psychiater Kor Spoelstra, eveneens lector aan NHL Stenden, bevestigt dat: “Het zijn mensen zoals jij en ik. Je ziet het niet aan de buitenkant.” Volgens hem kan een stapeling van stress, drugsgebruik of een traumatische gebeurtenis de oorzaak zijn. “Het is soms als een snelkookpan die ineens openbarst.”
Onderzoek en begeleiding op NHL Stenden
Aan NHL Stenden wordt onderzoek gedaan naar hoe je mensen met psychische kwetsbaarheid beter kunt begeleiden. De meeste psychische klachten ontstaan rond het 20e levensjaar. Boonstra richtte daarom het Atelier Studiesucces en Studentwelzijn op. Studenten kunnen daar in een veilige omgeving praten over waar ze mee worstelen.
Spoelstra benadrukt dat contact maken essentieel is, al is er geen standaardaanpak: “Het hangt af van de context.” Volgens hem zijn mensen met onbegrepen gedrag meestal slachtoffer van een situatie. “Uit onderzoek blijkt dat deze groep veertien keer zo groot is als het aantal mensen dat daadwerkelijk agressief wordt.”
Psychiatrie hoort bij het leven
Sjoerd-Klaas: “Psychiatrie overkomt veel mensen. Je moet het zien als onderdeel van het leven. Hoe kan het dat mensen zich er nog steeds voor schamen?” Hij weet uit ervaring dat herstel mogelijk is, als er ruimte is om te praten en mensen om je heen zijn die je steunen. “Ik heb een hbo-diploma in gek-zijn,” zegt hij met een knipoog.
Hij rondde een opleiding tot ervaringsdeskundige af aan de Hanzehogeschool in Groningen en wil nu een brug slaan tussen hulpverlening en cliënten. “Vaak hoor je dat hulpverleners alleen werken vanuit theorie, zonder echt te weten hoe het voelt.”
Zijn boodschap is duidelijk: oordeel niet te snel. “Het overkomt zoveel mensen. Jij kunt het ook zijn.”
Stuur je tip, video of foto's naar:
0511-441202 of nieuws@rtvnof.nl.