VIDEO: Watertaxi’s varen ’s nachts te hard op het Wad: schemergebied van regelgeving vraagt om oplossing

HOLWERT/TERSCHELLING – Watertaxi’s varen ’s nachts regelmatig sneller dan de maximumsnelheid. Dat blijkt uit onderzoek van Omrop Fryslân. Volgens de wet hoeven watertaxi’s op het Wad zich overdag niet aan een maximumsnelheid te houden. In het donker mogen ze niet sneller varen dan 20 km/uur, maar dat werd door verschillende boten meermaals overschreden. Van september tot en met december vorig jaar hebben 7 watertaxi’s die op de Waddenzee naar de Friese eilanden varen in ieder geval 155 keer te hard gevaren. Dat blijkt uit gegevens van MarineTraffic die de regionale omroep heeft geanalyseerd. Daarmee wordt er gemiddeld gezien iedere dag te snel gevaren. MarineTraffic volgt schepen en doet maritieme analyses. Via hun website zijn de posities en snelheden van schepen over de hele wereld te zien. Binnen dit onderzoek is in totaal gekeken naar negen watertaxi’s: van twee daarvan was echter geen data beschikbaar.

Peter van Suijlekom (oud-verkeersleider op de Brandaris) bevestigt het beeld dat geschetst wordt met het onderzoek, maar ziet dit niet als een probleem. Volgens hem is het sneller varen iets van alle tijden. “Het werd min of meer gedoogd. We konden er als Brandaris wel iets van zeggen, maar wij konden daar niks mee doen. Er werd gewoon ’s nachts te hard gevaren met watertaxi’s.” Dat ging volgens Van Suijlekom altijd goed. In een schriftelijke reactie zegt Rijkswaterstaat: “Overtreding van de maximum snelheid wordt niet gedoogd.” Volgens Rijkwaterstaat is er “niet voor niets een maximum snelheid. Overtreding van de maximum snelheid kan voor gevaarlijke situaties zorgen.” De watertaxibedrijven zijn om een reactie gevraagd naar aanleiding van het sneller varen dan 20 kilometer per uur. De bedrijven geven aan dat er in alle 155 gevallen een goede reden was om sneller te varen. Rederij Noordgat vaart met watertaxi’s van en naar Terschelling en Vlieland. Zij geven aan dat de keren dat ze te hard voeren nodig waren voor bijvoorbeeld patiëntenvervoer of maritieme hulpverlening op het Wad.

Beeld van ‘snel varende idioten’

Jelle Bos, eigenaar van Bos Marine Services BV uit Lauwersoog, geeft aan dat zij nooit snel varen zonder toestemming. De vuurtoren of de Kustwacht worden daar altijd van op de hoogte gebracht. “Wij varen niet ’s nachts met mensen die een concert gemist hebben of naar de kroeg geweest zijn. Wij maken deel uit van de leefbaarheid en de veiligheid van de eilanden. En natuurlijk de bergingen.” “Wij zijn degene die voor Rijkswaterstaat olie opruimen op de Waddenzee, koelkasten uit het water hijsen en schepen uit de branding trekken.” Bos wil graag een beeld uit de wereld helpen. “Door de pers, maar ook de burgers en ook de onderlaag van de overheid, worden we soms gezien als snel varende idioten die jachtjes proberen los te trekken en hard varend de Waddenzee overgaan.”

Vergunning

Veltman Marine Service van Ameland besloot ruim een jaar geleden om niet meer met watertaxi’s in de nacht van en naar Ameland te varen, omdat het geen vergunning kon krijgen voor het snelvaren in het donker. De keren dat zij de afgelopen tijd boven de 20 km/uur hebben gevaren, waren net voor zonsopgang en net na zonsondergang. Omrop Fryslân heeft geprobeerd via provincie Fryslân, politie en Rijkswaterstaat in kaart te brengen wanneer en hoe vaak watertaxi’s ingezet worden bij noodgevallen. Het blijkt dat watertaxi’s geen ontheffing hebben voor snelvaren, maar in geval van een reddingsoperatie wel mogen afwijken van de wettelijke bepalingen. Een voorwaarde is dan wel dat een persoon of de veiligheid van de scheepvaart in gevaar moet zijn. Rijkswaterstaat moet toezicht houden op dit soort uitzonderingsgevallen, maar kan niet aangeven hoe vaak dit gebeurt op de Waddenzee. Er worden geen cijfers van bijgehouden. Daarom kan niet worden bevestigd dat alle 155 excessen legitiem zijn geweest.

Belangrijk voor leefbaarheid

De vraag is: hoe erg is het dat de watertaxi’s te hard varen? Daar zijn de meningen over verdeeld. Volgens Van Suijlekom is de bemanning van een watertaxi professioneel en hebben ze dezelfde apparatuur als de veerdienst, die wel mag snelvaren in het donker. Ook is het varen ’s nachts belangrijk voor de leefbaarheid van de eilanden. Van Suijlekom: “Als er een gezinslid met de helikopter wordt afgevoerd, dan is het voor de andere gezinsleden belangrijk dat ze ook naar het ziekenhuis kunnen. In die gevallen ga je altijd met een watertaxi.” Rob Leemans, voorzitter van Vereniging Wadvaarders, is niet tegen snelvaren, maar wil niet dat andere schepen te snel varen op het Wad, ook niet als het licht is. Niet alleen de natuur heeft hier last van, ook mensen kunnen daardoor in gevaar komen. “De hoge golven hebben meerdere keren geleid tot ongevallen en chaotische situatie aan boord van kleine schepen. Er zijn mensen van zitbanken gevallen en zelfs overboord gegaan.”

Wetgeving moet duidelijker

Alle partijen zijn het over één zaak volledig eens: de wetgeving voor watertaxi’s moet scherper. Niet alleen staan de uitzonderingsgevallen voor snelvaren niet duidelijk genoeg omschreven, ook het toezicht op het te snel varen en het handhaven van de vaarregels moet beter. De handhaving ligt in handen van Rijkswaterstaat en de politie. Omdat schippers op heterdaad betrapt moeten worden, worden er bijna geen misstanden vastgesteld, geeft Rijkswaterstaat toe. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft daarom Rijkswaterstaat en de minister van Infrastructuur en Waterstaat geadviseerd om uit te zoeken in hoeverre AIS-data, die ook zijn gebruikt voor het onderzoek van Omrop Fryslân, gebruikt kan worden om te handhaven op snelheid en vaargedrag. De minister heeft in het commissiedebat Maritiem op 8 februari aangegeven dat er gesprekken zijn tussen Rijkswaterstaat, watertaxi’s en veiligheidsregio’s om tot een exacte interpretatie te komen van de uitzonderssituaties waarin ’s nachts wel harder mag worden gevaren.

De data van dit onderzoek komen van MarineTraffic. Deze website krijgt data via AIS (Automatisch Identificatie Systeem). Sinds 2014 is het gebruik van AIS verplicht voor ieder schip op de Nederlandse binnenwateren langer dan 20 meter. Watertaxi’s zijn echter altijd korter dan 20 meter en daarom zijn ze niet verplicht om AIS aan boord te hebben of het apparaat aan te zetten als ze varen. Dat beperkt de data die Omrop Fryslân analyseerde. Alleen het te snel varen terwijl de AIS aanstond, is vastgelegd. Het kan daarom zijn dat er nog vaker te snel gevaren is dan 155 keer.

• Facebook
• Twitter
• Linkedin
• Whatsapp
• Whatsapp
• Mail