ALDTSJERK – 5 mei: in het uitzendgebied van RTV NOF, Tytsjerksteradiel, Achtkarspelen, Noardeast-Fryslân en Dantumadiel is er vrede. In Fryslân en heel Nederland vieren we vrijheid. Staan we er wel eens bij stil hoe dit wereldwijd is? Gerhild van Rooij, auteur van cultuurrubriek Te zien in… is ook dichter en schreef het gedicht Is vrede….
Gerhild van Rooij is in het gebied van RTV NOF vooral bekend van lezingen en cultuurrubrieken over kunst, cultureel erfgoed en monumenten in de openbare ruimte en musea. Daarbij horen ook monumenten met betrekking tot het herdenken van gevallenen in Wereldoorlogen hier en Indië. Ze is ook dichter en er verschenen sinds 1976 verschillende bundels met poëzie en ook haiku van haar bij verschillende uitgevers en een enkele bundel verscheen in eigen beheer. Gerhild stelde al jaren een gedicht ter beschikking over herdenken en bevrijding voor de Heidepraet. JanJaap Roos uit Noardburgum geeft die gedichten vorm, waaronder het gedicht Is vrede….
SAMENWERKING
Dichter, schrijver, kunstenaar en curator van Galerie Bloemrijk Vertrouwen, Gerhild, brengt niet alleen voor RTV NOF kunst, erfgoed en monumenten in de openbare ruimte en musea in beeld. Ze was redactielid en/of medewerker van onder meer bladen als Pluskrant Magazine, Fryslân Markant, Textiel Plus, Keramiek en is dat nog sinds 2001 voor Most Magyarul-Hongarje Magazine. Daarnaast schreef ze jaren over cultuur in de regio. Van het een kwam vaak het ander en zo schreef onze Te zien in…-auteur jaren achtereen over kunst en erfgoed voor Tusken wâld en wetter uit Hurdegaryp, Út de twa doarpen uit Mûnein-Readtsjerk, een enkel artikel voor Yn’e Line uit Tytsjerk en de Einekoer uit Gytsjerk en een zesdelige serie voor Mei Inoar uit Suwâld. Gerhild schrijft ook al jaren over cultuur en erfgoed voor De Koeketromp uit Oentsjerk, De Bregebidler uit Aldtsjerk en doet dat ook al meer dan tien jaar voor de Heidepraet uit Noardburgum.
JANJAAP ROOS
Voor de Heidepraet schrijft Gerhild van Rooij daarnaast sinds 2016 jaarlijks ook over een of meer van de jongemannen die hun inzet voor vrede met het leven heeft moeten bekopen. De redactie ontdekte dat Gerhild van Rooij ook gedichten had gepubliceerd en een deel daarvan met haar foto’s tentoongesteld had. Waaronder gedichten en foto’s over met oorlog verbonden personen en kampen buiten de eigen regio. Zo is het idee ontstaan ook jaarlijks een gedicht over dit onderwerp op te nemen. JanJaap Roos geeft de Heidepraet vorm en besteedde extra aandacht aan de gedichten door deze op een bijzondere manier vorm te geven, waaronder het gedicht Vrede is….
HURDEGARYP
Na een meerdelige publicatie in Tusken wâld en wetter over de tekst op de kei, het monument met betrekking tot de Tweede Wereldoorlog, in Hurdegaryp kwamen meer mensen er in 2013 achter dat Gerhild betrokken schrijft over dat loodzware onderwerp. In de reeks wees Gerhild erop dat er een verkeerde datum op de kei stond en legde uit waarom het andere datum had horen te zijn. Al was Tusken wâld en wetter een lokaal blad, het viel op bij autoriteiten op dit gebied en Gerhild ontving een bedankje van het Kazemattenmuseum.
AANLEIDING
Naar aanleiding hiervan kreeg zij in 2014 een solo-expositie in het toen betrekkelijk nieuwe MFC It Maskelyn in Hurdegaryp. Haar tentoonstelling ‘Nagelaten’ bestond uit een selectie van banieren waarop haar foto’s, portretten en gedichten over een overlevende van Kamp Vugt gecombineerd waren. De hele serie was onder meer al te zien geweest op een internationale tentoonstelling in Zeeland en zou in Friesland onder meer bij INART in Lemmer te zien zijn.
TRADITIE
De expositie in Hurdegaryp is destijds geopend met een mooie toespraak door de toenmalige burgemeester Eric ter Keurs. Dankzij die tentoonstelling kwam een toenmalig redactielid van de Heidepraet erachter dat Gerhild gedichten schreef die de kern raakten van zware onderwerpen als verraad en vrijheidsberoving. Zij stelde later voor om jaarlijks in april of mei voor de Heidepraet over de verhalen achter van het leven beroofde verzetsstrijders uit de regio te schrijven en om daarnaast een gedicht ter beschikking te stellen, “om de impact van de oorlog te laten voelen”. De andere maanden komen andere onderwerpen aan bod met betrekking tot kunst, cultureel en literair erfgoed in het dorp en omgeving en over de voormalige Bergumerheide.
Bij de foto’s: Vormgeving JanJaap Roos, gedicht Gerhild van Rooij